Artrose aan het PIP-gewricht

Alles wat u moet weten over de oorzaak, symptomen, diagnose, behandeling en operatie

De PIP-gewrichten zijn de knokkels die u gebruikt om tegen het raam te tikken. Deze scharniergewrichten zijn ook belangrijk om grijpbewegingen te kunnen maken. Als het kraakbeen in deze gewrichten gaat slijten kan de grijpfunctie verminderen. Bovendien ligt het gevaar van misvormingen op de loer.

Artrose in de handen komt het meest voor in het ‘Proximale Inter Phalangeale’ (PIP) gewricht van de vingers. Dit wordt kortweg het PIP-gewricht genoemd. Vanaf de vingertop gerekend gaat het om het tweede gewricht, dat zich net onder het midden van uw vingers bevindt. Dit zijn de knokkels die u gebruikt om tegen het raam te tikken. Het PIP-gewricht is een scharniergewricht en speelt een centrale rol in de grijpfunctie. De duim heeft geen PIP-gewricht, omdat het in tegenstelling tot de vingers slechts twee kootjes bevat.
Het gewricht bij uw vingertop noemen we het distale inter phalangeale gewricht: het DIP gewricht.

Wat is de oorzaak van artrose aan het PIP-gewricht?

Net als alle andere gewrichten van uw lichaam, zijn de gewrichtsoppervlakten van uw vingers bekleed met een laagjes kraakbeen. Dit zorgt ervoor, dat de gewrichten soepel en pijnvrij kunnen bewegen. Bij het ouder worden kan dit kraakbeenlaagje tussen de vingergewrichten gaan ‘slijten’ of beter gezegd: in kwaliteit afnemen. Daardoor ontstaat artrose aan het PIP-gewricht. Het kraakbeen in dit belangrijke vingergewricht kan ook beschadigd raken bij reumatoïde artritis. De ontstekingen irriteren dan voortdurend het kraakbeen, waardoor beschadigingen in dit elastische weefsel ontstaan. Klachten aan het PIP-gewricht kunnen ook ontstaan door een ongeval of een eerder opgelopen vingerletsel dat niet goed genezen is.

Wat zijn de symptomen van artrose aan het PIP-gewricht?

Artrose aan het PIP-gewricht gaat in de beginfase meestal gepaard met pijn. Naarmate het kraakbeen verder afslijt kan er ook stijfheid en krachtverlies optreden. Daardoor wordt het moeilijker om dingen op te pakken. Ook kan er een zwelling ontstaan en kan het PIP-gewricht door toenemende artrose vervormen. De kans is namelijk groot dat er nieuw botweefsel gaat ontstaan op de gewrichtsuiteinden, waar het kraakbeen gedeeltelijk of helemaal is verdwenen. Daardoor kunnen de vingers misvormen.

Hoe wordt de diagnose artrose aan het PIP-gewricht gesteld?

Uw huisarts kan de diagnose vaak heel eenvoudig stellen. Hij zal u vragen over de pijn en stijfheid die u ervaart als u de aangetaste vinger probeert te bewegen. Tijdens een lichamelijk onderzoek zal de huisarts letten op zwellingen en benige verdikkingen van het PIP-gewricht.

Hoe wordt artrose aan het PIP-gewricht behandeld?

De behandeling is erop gericht de pijn te verlichten en misvorming van het PIP-gewricht te voorkomen. Dat kan door het volgen van een oefenprogramma, het dragen van een spalk en/of het gebruik van pijnstillers. Als dit geen resultaat oplevert, kan de huisarts u doorsturen de plastisch chirurg of een gespecialiseerde orthopedisch chirurg voor een beoordeling en eventueel een operatie aan het PIP-gewricht.

Wat voor operaties zijn er mogelijk bij artrose aan het PIP-gewricht?

Bij ernstige slijtage van het PIP-gewricht – die meestal gepaard gaat met veel pijn en functieverlies – is een operatie mogelijk. Bij een synovectomie wordt het gewrichtskapsel verwijderd om zwellingen tegen te gaan en het beschadigingsproces van het PIP-gewricht te vertragen. Deze operatie zal na een paar jaar herhaald moeten worden, omdat deze weefsels weer aangroeien. Bij een arthrodese worden beide delen van het PIP-gewricht vastgezet. Deze operatieve ingreep is gericht op het laten verdwijnen van de pijn. Er zit dan echter helemaal geen beweging meer in het gewricht. Bij een arthroplastiek wordt het beschadigde gewricht compleet verwijderd en vervangen door een kunstgewricht. Meestal zal er geen PIP-prothese in de wijsvinger worden geplaatst. Vastzetten heeft de voorkeur, omdat de wijsvinger dan een meer stabiele en stevige grijpfunctie heeft.

Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong

Hieronder een selectie van vragen over artrose in het PIP-gewricht die orthopeed Jan Ide de Jong heeft ontvangen én beantwoord. Staat uw vraag er niet bij en moet deze écht beantwoord worden door een arts?
Stel dan direct uw vraag aan orthopeed Jan Ide de Jong over artrose in het PIP-gewricht of een andere aandoening.

Pijnlijke middelvinger

Heb sinds een aantal jaar artrose in de handen, vooral de middelvinger in mijn linkerhand is chronisch pijnlijk. Ik heb al een viertal corticosteroïden injecties gehad. Dat helpt prima, maar dit mag niet meer in verband met beschadiging van de gewrichten. De orthopedische chirurg heeft als advies denervatie gegeven: het doorsnijden van de pijnzenuw bij het pip-gewricht. Wat vindt u van deze ingreep?
Mijn advies is om uw middelvinger nog eens door een andere specialist te laten beoordelen. Een tweede mening dus. Denervatie rondom de pols helpt maar matig. Maar wellicht is dit bij een vinger mogelijk wel een goede behandeling.

Genezen van PIP-artrose?

Ik kreeg 3 jaar geleden acute artritis aan alle PIP-gewrichten van beide handen. Na een maand of 6 was mijn rechterhand zo goed als genezen. Mijn linkerhand echter niet. Er zaten lange tijd witte knobbeltjes onder de huid naast die PIP-gewrichten. Nu sinds een jaar zijn die witte knobbeltjes verdwenen en ook de verdikking van die gewrichten is bijna verdwenen. Ik kan links nog steeds niet echt een vuist maken (vooral de wijsvinger) maar het gaat steeds beter met oefening. Wat is hier aan de hand? Regeneratie van weefsel?
Gelukkig hebben we de foto’s nog zou ik hier zeggen. Een controlefoto maken, zal laten zien hoe de toestand is ten opzichte van de eerder foto. Verder: van hand/vinger artrose is bekend dat het in een bepaalde levensfase veel klachten geeft en daarna geleidelijk spontaan uitdooft. Dat lijkt hier dus ook aan de orde. Wees er blij mee zou ik zeggen.

Dikke knokkels

Mijn knokkels (de PIP gewrichten) van al mijn vingers zijn dik, vervormd en heel gevoelig. Ook kan ik niet goed een volledige vuist maken, want dat doet erg veel pijn. Nu hebben ze foto’s gemaakt en bloed onderzocht en daardoor konden ze artritis, artrose en reuma uitsluiten. Ik vraag me nu ernstig af wat het dan kan zijn. Ik ben nu 40 maar deze klachten begonnen al rond mijn 25ste bij mijn wijs en ringvinger. Enig idee wat het zou kunnen zijn?
Zonder uw handen zelf beoordeeld te hebben, vind ik dit een moeilijke vraag. Er is meer diagnostiek nodig lijkt me en de beste route is toch een verwijzing vragen van de huisarts naar een reumatoloog of een plastisch chirurg. Hij/zij kan uitgebreider bloedonderzoek doen, een gerichte echo laten maken of zelfs een MRI. Kortom, werk aan de diagnostische winkel.

Deel dit bericht

Tweet

Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.