Bechterew of Axiale spondyloartritis

Deze content is medisch beoordeeld door orthopedisch chirurg Drs. J.I. de Jong. Jan Ide is reeds 35 jaar orthopeed en werkt bij de OPC Kliniek.

Reumatische aandoening aan ruggenwervel treft 2 op de 1000 Nederlanders

In zijn allerlaatste interview voor zijn tragische dood vertelde Joost Zwagerman aan HP/De Tijd dat hij leed aan de ziekte van Bechterew. “Je groeit als het ware langzaam krom. Het is niet meer dan een lastig euvel. Misschien zal ik moeten leren om staand te schrijven,” aldus de auteur.

De ziekte van Bechterew is een reumatische aandoening die meestal tussen het 15e en 35e levensjaar ontstaat. Het gaat hier om een gewrichtsontsteking van de wervelkolom, die bij 2 op de 1000 mensen voorkomt. De gedachte dat vooral mannen deze aandoening krijgen, is inmiddels achterhaald. Het blijkt dat evenveel mannen als vrouwen de ziekte van Bechterew hebben.

↳Inhoudsopgave Axiale spondyloartritis

Axiale spondyloartritis: nieuwe naam voor ziekte van Bechterew
Wat is de axiale spondyloartritis precies?
Hoe ontstaat axiale spondyloartritis?
Wat zijn de klachten van de ziekte van Bechterew?
Hoe wordt de diagnose axiale spondyloartritis gesteld?
Hoe wordt axiale spondyloartritis behandeld?
Wanneer wordt er geopereerd bij axiale spondyloartritis?
Kan een zetmeel-arm dieet helpen bij axiale spondyloartritis?
Meer tips om de klachten bij axiale spondyloartritis te verlichten

Axiale spondyloartritis: nieuwe naam voor ziekte van Bechterew

Deze ziekte werd in 1892 voor het eerst door de Russische neuroloog en psychiater Vladimir Bechterew beschreven. Zoals gebruikelijk werd deze nieuwe reumatologische aandoening naar hem vernoemd. Maar ook gebruikelijk is om aan een ziekte een Latijnse naam toe te kennen. Dat werd spondylitis ankylopoetica (SA). Wereldwijd wordt deze officiële Latijnse of de Engelse benaming (ankylosing spondylitis) gebruikt. Alleen in Nederland en Duitsland heeft men vastgehouden aan de ziekte van Bechterew. Sinds 2016 wordt in Nederland de nieuwe naam Axiale spondyloartritis gehanteerd. De term ‘spondyloartritis’ omvat alle aandoeningen die gepaard gaan met ontstekingen in de wervelkolom. In de meeste gevallen zijn ook andere gewrichten aangedaan. Bij axiale spondyloartritis heeft de patiënt alleen klachten in de rug. Tot deze categorie wordt de ziekte van Bechterew gerekend. In dit artikel gebruiken we nog beide benamingen.

Wat is de axiale spondyloartritis precies?

bechterew

Klik om te vergroten

De ziekte van Bechterew is een vorm van ontstekingsreuma. Bij axiale spondyloartritis raken meestal als eerste de gewrichten van de ruggenwervels en de SI-gewrichten ontstoken. Deze gewrichten verbinden de wervelkolom met het bekken. Er kunnen ook ontstekingen ontstaan in andere gewrichten, zoals die van het borstbeen, knieën, heupen en armen. Als gevolg van deze aandoening kan de rug stijf en pijnlijk aan gaan voelen. Uiteindelijk tasten de ontstekingshaarden het kraakbeen en de botten aan. Het lichaam reageert hierop door méér botweefsel aan te maken. Met als gevolg dat de ruggenwervels aan elkaar gaan groeien en misvormd raken. Het verloop van axiale spondyloartritis is grillig. Periodes met relatief weinig klachten worden opgevolgd door periodes met hevige klachten. Als er op tijd met de behandeling wordt gestart, kan het verloop van deze aandoening sterk vertraagd worden.

Hoe ontstaat axiale spondyloartritis?

Daar is nog weinig over bekend. Wel staat het vast, dat axiale spondyloartritis een auto-immuunziekte is. De taak van het immuunsysteem is het aanvallen van schadelijke indringers, zoals bacteriën en virussen. Bij een auto-immuunziekte vergist het afweersysteem zich en begint deze lichaamseigen cellen als vijand te zien. Er wordt vermoed dat erfelijke factoren een rol kunnen spelen bij het ontstaan van de ziekte van Bechterew. Het komt weleens vaker bij meerdere personen in één familie voor. De erfelijke factor HLA-B27 komt bij ruim negentig procent van de patiënten met Bechterew in het bloed voor. Dat zegt echter nog niet alles. Acht procent van de bevolking die niet aan deze aandoening lijdt, heeft deze factor ook in het bloed. Een andere theorie is, dat een infectie van de darmen of urinewegen het immuunsysteem van het lichaam laat ontsporen.

Wat zijn de klachten van de ziekte van Bechterew?

Bijna iedereen met axiale spondyloartritis heeft last van stijfheid en pijn in de lage rug en bilstreek. Deze klachten zijn het ergste bij het opstarten in de ochtend of na lang een houding aangenomen te hebben. Lichaamsbeweging vermindert dan de klachten. Aan het einde van de dag kan juist rust voor verlichting zorgen. Ook andere gewrichten kunnen door de ziekte van Bechterew aangetast worden. Er kunnen ontstekingen ontstaan in bijvoorbeeld de schouders, heupen, knieën, enkels en soms ook de achillespees. Er kan vermoeidheid ontstaan als gevolg van een slechte nachtrust. De ruggenwervels kunnen uiteindelijk volledig aan elkaar groeien. Dit leidt tot een verstijving van de totale wervelkolom. Dit wordt het ‘bamboe-effect’ genoemd. De benige bruggen tussen de wervels van de wervelkolom gaan er namelijk uitzien als een bamboestengel. Door de vergroeiingen schuren de botten minder langs elkaar heen, waardoor de pijn afneemt. De vorm van de wervelkolom verandert door de vergroeiingen. Met als gevolg dat de patiënt steeds verder voorovergebogen gaat lopen. Een op de drie mensen met axiale spondyloartritis heeft soms een ontsteking van het regenboogvlies in het oog. Het oog is dan rood, pijnlijk en gevoelig voor licht. Tijdige behandeling is dan geboden om schade aan het oog te voorkomen.

Hoe wordt de diagnose axiale spondyloartritis gesteld?

Het stellen van een diagnose is voor een arts best een ingewikkelde opdracht. Tot op heden is er nog geen enkel standaard onderzoek ontwikkeld om de ziekte van Bechterew vast te stellen. Rugpijn – de belangrijkste klacht bij Bechterew – komt bij veel mensen voor, maar niet iedereen met lage rugklachten en stijfheid heeft deze ziekte. Daardoor kan het 5 tot 10 jaar duren voordat de juiste diagnose kan worden gesteld. Omdat gedurende deze periode axiale spondyloartritis niet wordt behandeld, kan de aandoening zich verder ontwikkelen. Pas na jaren zijn op een röntgenfoto de vergroeiingen in de wervelkolom en de SI-gewrichten zichtbaar.

Voor de huisarts en de reumatoloog is uw persoonlijke verhaal een belangrijke bron van informatie. Daarnaast zal hij/zij willen weten of er meer gevallen van Bechterew in de familie voorkomen, of u lijdt aan psoriasis en of u last heeft gehad van ontstekingen aan de darmen of urinewegen voordat de klachten ontstonden. Uiteraard zal er ook een uitgebreid lichamelijk onderzoek worden verricht. De beweeglijkheid van uw rug zal worden gecontroleerd. Tevens zal worden nagegaan of er pijnlijke plekken in de rug of bij het bekken aanwezig zijn.

Een bloedonderzoek wordt uitsluitend verricht om andere aandoeningen uit te sluiten. De aanwezigheid van de erfelijke factor HLA-B27 in het bloed zegt namelijk helemaal niets. Ook kan de arts besluiten om een röntgenfoto te maken van het SI-gewricht onder in de rug. Deze gewrichten kunnen meestal pas in een gevorderd stadium van de ziekte beschadigd raken.

Hoe wordt axiale spondyloartritis behandeld?

De ziekte van Bechterew is niet te genezen. Met een snelle en goede behandeling kunnen de ernstige gevolgen van deze aandoening worden voorkomen en de pijn en stijfheid worden verminderd. In de meeste gevallen wordt u behandeld door een reumatoloog. Hij zal u in eerste instantie het dringende advies geven om vooral in beweging te blijven, zoals wandelen, fietsen en zwemmen. Ook kunt u terecht bij speciale oefengroepen die toegespitst zijn op Bechterew-klachten. Daarnaast kan een fysiotherapeut of ergotherapeut bij de behandeling worden betrokken.

De andere pijler van de behandeling is medicatie. Afhankelijk van de ernst van de klachten kan dat variëren van een eenvoudige pijnstiller als paracetamol tot een ontstekingsremmende pijnstiller als NSAID. Bij het gebruik van dit geneesmiddel horen helaas wel bijwerkingen. GroenlipmosselsZiet u daar tegenop, dan kunt u de natuurlijke ontstekingsremmers vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad proberen.

Wanneer wordt er geopereerd bij axiale spondyloartritis?

Heel soms kan de arts besluiten om te opereren. Bijvoorbeeld om een aangetast gewricht te vervangen. Als de wervelkolom volledig is vastgegroeid, kan door middel van een operatieve ingreep de lichaamshouding worden verbeterd. Een dergelijk operatie – columnotomie genoemd – kan erg ingrijpend zijn. De arts zal dan ook alle voor- en nadelen daarvan vooraf uitvoerig met u bespreken.

Kan een zetmeel-arm dieet helpen bij axiale spondyloartritis?

De rol van voeding bij de ontwikkeling en ernst van reumatische klachten – zoals axiale spondyloartritis – is een onderwerp van veel discussie in de medische wereld. Zo wordt een zetmeel-arm dieet sterk aanbevolen door de Engelse immunoloog en reumatoloog professor Alan Ebringer die werkzaam is in het Middlesex Hospital. Volgens hem is dit het meest effectief om de symptomen van de ziekte van Bechterew te verminderen. Zijn adviezen zijn is dan ook: eet geen zetmeel houdende producten, zoals brood en andere graanproducten, pasta, aardappelen en rijst.

Meer tips om de klachten bij axiale spondyloartritis te verlichten

Probeer uw wervelkolom zo soepel mogelijk te houden. Dit helpt om pijn de stijfheid te verminderen. Ga daarom niet te lang in dezelfde houding zitten, maar doe regelmatig wat oefeningen. Bijvoorbeeld: ga rechtop staan en beweeg uw schouders naar achteren en strek gelijktijdig uw bovenrug. Ga drie keer per dag 10 minuten op uw buik liggen zonder kussen. Strek uw armen langs uw zij en draai uw hoofd naar links en naar rechts. In veel steden in Nederland zijn speciale oefengroepen voor patiënten met de ziekte van Bechterew. Deze staan onder leiding van een ervaren fysiotherapeut. Zorg voor voldoende nachtrust. Ga afwisselend plat op uw buik of rug liggen.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen