Hallux rigidus: artrose aan de grote teen

Artrose kan in elk gewricht in uw lichaam voorkomen, dus ook in uw grote teen. Dit wordt hallux rigidus genoemd. U herkent deze aandoening aan een pijnlijke en stijve grote teen. Bij beginnende klachten kunnen stevige schoenen met stijve zolen de klachten verminderen. Bij ernstige slijtageverschijnselen zal de orthopedisch chirurg een operatie voorstellen.

U hebt een pijnlijke en stijve grote teen? Dan hebt u waarschijnlijk last van een zogenaamde hallux rigidus. Dit is artrose aan het gewricht tussen het eerste voorvoet-beentje en het eerste kootje van de grote teen. Dit wordt in vakjargon het MTP 1 gewricht genoemd. Doordat het kraakbeen van dat gewricht is versleten, wordt de grote teen verstijfd. De naam van deze aandoening is samengesteld uit de Latijnse woorden hallux (grote teen) en rigidus (stijf). Wat is de oorzaak van artrose aan de grote teen en wat zijn de behandelingsmogelijkheden?

In dit artikel

Oorzaak van hallux rigidus
Symptomen van hallux rigidus
Behandeling hallux rigidus
Welke operaties zijn mogelijk bij hallux rigidus
Oefeningen hallux rigidus

Oorzaak van hallux rigidus

Het gewricht tussen het eerste voorvoet-beentje en de grote teen speelt een belangrijke rol bij de afwikkeling van de voet bij het lopen. Het wordt dus stevig belast gedurende uw leven, zodat de kans op artrose reëel is. Vooral bij het ouder worden neemt de kans op een hallux rigidus toe. Dit is de primaire vorm.
Bij secundaire artrose speelt een andere aandoening een rol als veroorzaker van de versnelde slijtage van dit gewricht. Zo kunnen ontstekingen als gevolg van jicht of reumatoïde artritis het kraakbeen in de grote teen beschadigen. Ook een trauma uit het verleden kan een rol spelen, zoals een eerder opgelopen botbreuk, of zich herhalende overbelasting zoals bij dansers.

Symptomen van hallux rigidus

Om de beschadigingen aan het kraakbeen te compenseren, gaat het lichaam meer bot aanmaken. Daardoor kunnen er harde botrichels ontstaan rondom het gewricht van de grote teen. De artrose kan pijn veroorzaken bij het lopen en de botrichels door druk in de schoen. Omdat het teengewricht stijver wordt en dus minder goed kan bewegen, raakt de natuurlijke afwikkeling tijdens het lopen verstoord en treden er klachten op. Bij beginnende slijtage heeft u alleen klachten wanneer u uw voet belast. Naarmate het slijtageproces vordert, kan er ook in rust of gedurende de nacht een vervelende pijn in uw grote teen ontstaan.

Meer aandoeningen aan de voet

Artrose enkel
Hallux valgus: scheve grote teen
Hielspoor
Tarsal boss: ‘hobbelige’ wreef

Behandeling hallux rigidus

Als u last heeft van pijnklachten in uw grote teen, zal uw huisarts eerst een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Een röntgenfoto helpt daarbij. Het stellen van de diagnose artrose aan de grote teen is immers op een gewone röntgenfoto zeer goed zichtbaar.
Als er sprake is van hallux rigidus zal uw huisarts u doorverwijzen naar een orthopedisch chirurg. Een operatie is niet altijd de eerste optie. Eerst zal de specialist kijken of andere behandelmethoden de pijn kunnen verlichten. Zo kan hij u adviseren om stevige schoenen met een stijve zool te gaan dragen. Ook kan hij aan de orthopedisch schoenmaker vragen een zogenaamde afwikkelvoorziening onder de voorvoet van de schoen te plakken. Een andere mogelijkheid zijn speciale hallux rigidus-zooltjes. Deze zorgen ervoor dat het afwikkelmoment van de voet meer richting de hiel wordt verplaatst. Dit ontlast het aangetaste MTP 1 gewrichtje en geeft minder pijn bij het lopen.
Tevens kan de specialist ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs) voorschrijven. Gebruikt u deze liever niet of heeft u teveel last van bijwerkingen? Dan kunt u eventueel de natuurlijke ontstekingsremmers Vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad gebruiken. De ervaring leert, dat deze ingrediënten ook bij langdurig gebruik veilig zijn.

Ook interessant om te lezen

Hoge hakken slopen uw lichaam
Waarom zijn mijn voeten opgezwollen?
Burning Feet Syndroom
Tarsaal Tunnel Syndroom: als uw voeten branden en pijn doen

Welke operaties zijn mogelijk bij hallux rigidus?

Als de genomen maatregelen uiteindelijk onvoldoende helpen kan de specialist met u de mogelijkheid van een operatie bespreken. Er zijn verschillende ingrepen mogelijk. Bij een cheilectomie worden vooral de botrichels rondom verwijderd en blijft de artrose zoals ze is. Dit kan een optie zijn als vooral de bovenzijde van het gewricht door artrose is aangetast en daar vaak dan ook de meeste externe bot vorming is opgetreden.
Het voordeel van deze operatie is, dat de functie van het gewricht nagenoeg intact blijft. Het nadeel is dat het kwetsbare gewricht met de al aanwezige slijtage toch geopend wordt tijdens de ingreep met als gevolg een stevige extra ontstekingsreactie. Dat kan de postoperatieve revalidatie best lastig maken.

Als het hele gewricht door artrose is aangetast, kan een artrodese worden voorgesteld. Het MTP-1 gewricht wordt dan met schroeven of een metalen plaatje vastgezet. Eigenlijk ruilt u een zeer slecht bewegende, pijnlijke grote teen in voor een niet bewegende, maar pijnloze grote teen. Doorgaans een goede ruil.
Een andere optie is het plaatsen van een prothese in het MTP-1 gewricht. Uiteraard gelden dan de risico’s en voordelen die aan elk kunstgewricht verbonden zijn, zoals loslating- en infectiegevaar. Voordeel is het behoud van enige functie van de grote teen.

Nieuw implantaat bij hallux rigidus

In Europa wordt geëxperimenteerd met een nieuw implantaat, Cartiva geheten, wat zou zorgen voor een forse pijnreductie en behoud van de beweeglijkheid van de grote teen. Engelse en Canadese studies tonen een laag risico op falen en complicaties aan. Follow-up studies van de resultaten lijken veel belovend. Voor zover bekend wordt dit implantaat nog niet vergoed in Nederland en België.

Oefeningen hallux rigidus

Oefening 1:

Kruis uw aangedane voet over uw andere knie. Buig met uw handen uw grote teen op en neer. Houd elke buigpositie 30 seconden vast.

Oefening 2:

Kruis uw aangedane voet over de andere knie. Houd uw voet stil tijdens deze oefening. Trek voorzichtig het puntje van uw grote teen weg alsof u het uit de kom probeert te trekken. Maak heel voorzichtig draaibewegingen met de klok en tegen de klok mee.

Oefening 3:

Kruis uw aangedane voet over uw andere knie. Buig uw grote teen zo ver mogelijk naar achteren zonder dat het veel pijn geeft. Houd deze positie 20 tot 30 seconden vast.

Oefening 4:

Spreid uw tenen zo breed als ze kunnen zonder dat u daarbij uw handen gebruikt. Houd deze positie 10 tot 15 seconden vast. Druk nu uw tenen samen. Houd ook deze positie 10 tot 15 seconden vast.

Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong

Hieronder een selectie van vragen over hallux rigidus die orthopeed Jan Ide de Jong heeft ontvangen én beantwoord. Staat uw vraag er niet bij en moet deze écht beantwoord worden door een arts?
Stel dan direct uw vraag aan orthopeed Jan Ide de Jong over hallux rigidus of een andere aandoening.

Pijn toegenomen na operatie

Ik heb last van hallux rigidus. In 2013 is er een bult bij de grote teen weggehaald. Helaas heeft dit niet de pijn weggenomen, het is eigenlijk erger geworden. Nu werd mij een schoen met afwikkelzool aangeraden. Dit advies heb ik opgevolgd, maar ik heb er meer last dan gemak van. Zouden vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad kunnen helpen om de pijn iets te verminderen. En heeft u nog andere tips voor mij?
U zou eens 40 tot 80 dagen kunnen kuren met vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad. Misschien dat deze natuurlijke ontstekingsremmers voor verlichting zorgen. Maar wellicht moet u nadenken over het vast laten zetten van de gewrichten. Of een halve of hele hallux prothese. Ga eens praten met een orthopeed of voetchirurg.

Hardlopen met artrose in grote teen

Ik heb matige artrose in mijn grote teen. Hardlopen is mijn grootste hobby en wil daarmee door blijven gaan. Op het ogenblik heb ik niet veel pijn als ik 10 km hardloop. De vraag is krijg ik daar meer last van op langere termijn?
Uiteindelijk wel. Uiteraard zullen de juiste schoenen het nog een tijdje mogelijk maken om te blijven hollen maar op den duur krijg je waarschijnlijk toch meer last. Op tijd aanpassingen doen en de belasting aanpassen aan de belastbaarheid is het beste.

Deel dit bericht

Tweet

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.