Het Nederlands-Belgisch biotechbedrijf Galapagos heeft veertien jaar gewerkt aan een reumapil. Op dit moment loopt een aanvraag bij het Europese Geneesmiddelen Agentschap om het medicijn op de markt te brengen. Hoe revolutionair is filgotinib eigenlijk? De heilige graal voor patiënten met reumatoïde artritis of toch niet helemaal?
Ontstekingsremmer filgotinib uiterlijk 2020 beschikbaar voor patiënten
Het nieuwe reumamedicijn filgotinib van Galapagos is met vlag en wimpel voor de laatste test geslaagd. Dat betekent dat dit Nederlands-Belgisch biotechbedrijf nu toestemming aan het Europese Geneesmiddelen Agentschap (EMA) kan vragen om het geneesmiddel filgotinib op te markt te brengen. Uiterlijk in 2020 moet deze ontstekingsremmer beschikbaar zijn voor mensen met matige tot ernstige reumatoïde artritis.
Metershoge dossiers
Het ontwikkelen van een nieuw en revolutionair geneesmiddel is vaak een riskante onderneming voor farmaceuten en biotechbedrijven. In de meeste gevallen blijkt het medicijn toch niet aan de verwachtingen te voldoen, waardoor vele tientallen miljoen euro’s in rook zijn opgegaan. Galapagos heeft maar liefst 14 jaar gewerkt aan deze reumapil. Na drie succesvolle studies met 3.452 patiënten zijn er geen belemmeringen meer voor het bedrijf uit Mechelen om de dossiers bij de EMA in te dienen. Daar worden tienduizenden pagina’s vol met onderzoekdata door de toezichthouders zorgvuldig doorgenomen. Daaruit moet blijken of filgotinib aanzienlijk beter presteert dan placebo’s (nepmiddelen) en in sommige gevallen ook beter dan een vergelijkbaar medicijn als Humira. Ook zullen de metershoge dossiers het bewijs moeten leveren, dat deze ontstekingsremmer veilig in gebruik zal zijn. Op basis van dit bewijsmateriaal moet de Europese toezichthouder op de medicijnmarkt beslissen of filgotinib goedgekeurd gaat worden.
Wat doet filgotinib bij reumatoïde artritis?
Filgotinib is een JAK-medicijn. Dit is een nieuwe generatie geneesmiddelen die het enzym Janus kinase 1 (JAK1) afremt. Daardoor worden bepaalde signaalroutes voor ontstekingen geblokkeerd. Dit zorgt voor een afname van de pijn en zwelling in de gewrichten. Het middel van Galapagos werkt volgens een ander principe dan biologische JAK-medicijnen. Deze zogenaamde ‘biologicals’ moeten regelmatig worden ingespoten. Na verloop van tijd worden ze steeds minder effectief. Daarom moeten patiënten na een bepaalde periode overstappen op een ander middel om de ontstekingen in de gewrichten te temperen. Filgotinib blijft ook bij langdurig gebruik haar ontstekingsremmende werking behouden. Een ander groot voordeel is de toedieningswijze. Het is een pilletje dat dus oraal wordt ingenomen. De verwachting is dan ook, dat de therapietrouw door deze eenvoudige toedieningsvorm zal toenemen. Patiënten houden dus de behandeling die door de arts is voorgeschreven gemakkelijker vol.
Wonderpil bij reumatoïde artritis?
Hoewel deze mijlpaal van Galapagos met grote koppen in de internationale media werd gepresenteerd, wil reumatoloog Dirk Elewaut van de Universiteit van Gent de hoge verwachtingen rond filgotinib toch wat temperen.
“Dit is niet het eerste middel in zijn soort. Er zijn al twee JAK-medicijnen verkrijgbaar en de introductie van een derde middel staat later dit jaar op het programma,”
zegt hij in de Belgische krant Het Nieuwsblad.
“Maar iedere nieuwe behandelmogelijkheid is natuurlijk een positieve zaak. De resultaten die Galapagos aan het Europese Geneesmiddelen Agentschap kan voorleggen, zijn in ieder geval overtuigend. Maar of filgotinib in de praktijk beter werkt dan de andere medicijnen in deze klasse moeten we nog afwachten.”
Het biotechbedrijf uit Mechelen is er in ieder geval wél van overtuigd dat filgotinib beter werkt dan soortgelijke medicijnen.
“De Amerikaanse toezichthouder heeft al gewezen op bijwerkingen van de JAK-remmers die nu op de markt zijn. En dat zijn onder andere een verhoogd risico op trombose en herpes,”
zegt Sofie van Gijsel van Galapagos.
“Filgotinib is een veiliger geneesmiddel.”
Minder ernstige misvormingen door reuma
De ogen van reumatologen en zorgverzekeraars zijn nu gericht op de kostprijs die Galapagos voor dit nieuwe reumamedicijn gaat hanteren. De algemene verwachting is, dat deze lager zal liggen dan die van de huidige biologicals. De prijs per patiënt varieerde tot voor kort tussen de 12.000 en 15.000 euro per jaar. Maar door de steeds steviger wordende concurrentiestrijd is dit bedrag de laatste tijd flink gekelderd. Volgens diverse bronnen zou Galapagos denken aan een kostprijs van 10.000 euro per patiënt per jaar. Dit is ongeveer hetzelfde prijsniveau als andere fabrikanten voor hun JAK-remmers hanteren.
Volgens deskundigen is de aanstaande introductie van filgotinib echter niet zo spectaculair als op dit moment wordt aangenomen.
“Dat was de komst van de biologicals in de jaren negentig wél,”
zegt de Belgische reumatoloog Johan Waes.
“Deze biologische medicijnen betekenden een enorme vooruitgang in de behandeling van reumatoïde artritis. Dankzij biologicals worden steeds minder mensen kreupel door deze ontstekingsziekte aan de gewrichten. Je ziet minder ernstige misvormingen dan voor de introductie van deze medicijnen.”
Reumatoïde artritis nog niet de wereld uit
Na de marktintroductie van filgotinib zal het leven van patiënten met reumatoïde artritis waarschijnlijk een stuk gemakkelijker worden. Met minder pijn, stijfheid en zwellingen.
“Maar dat betekent niet dat reumatoïde artritis nu de wereld uit is. Het is geen wonderpil die deze slopende ziekte kan genezen. Dat er ooit een tijdelijke behandeling komt die reumatoïde artritis volledig geneest, is wel de hoop van iedere reumatoloog”
zegt Elewaut,
“Zo ver zijn we helaas nog niet.”
En zijn collega Waes voegt daar aan toe:
“Het vroegtijdig opsporen van reumatoïde artritis blijft prioriteit. Alleen dan kunnen we onherstelbare schade aan de gewrichten voorkomen.”
Deel dit bericht
Tweet
Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.
Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.
Geschreven door Eugène Mathijssen
Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen
