De Universiteit van Manchester is op dit moment met een spannend onderzoek bezig. Kan de biologische klok van uw lichaam helpen om artrose en reumatoïde artritis te voorkomen? Onlangs kwamen er al wat onderzoeksresultaten naar buiten. En die kunnen veelbelovend worden genoemd!
Universiteit van Manchester maakt eerste onderzoeksresultaten bekend
Steeds meer wetenschappers raken er van overtuigd, dat onze biologische klok een grote rol speelt in het behoud van onze gezondheid. Sinds 2014 lopen er aan de Universiteit van Manchester twee langdurige studies naar hoe een verstoring van onze dagelijkse circadiaanse ritmes gepaard kan gaan met artrose en reumatoïde artritis. Recent zijn de eerste resultaten van dit spannende onderzoek naar buiten gebracht. Deze onthullen de rol die onze interne klok speelt bij het ontwikkelen van reumatische klachten en hoe deze kennis ingezet kan worden om nieuwe en effectievere behandelingen te ontwikkelen.
Wat is de biologische klok?
De biologische klok tikt in bijna elke cel van uw lichaam en stuurt de circadiaanse ritmes aan. Dit zijn veranderingen die onder invloed van licht en duisternis in een periode van ongeveer 24 uur in uw lichaam plaatsvinden. Er zijn meer dan 100 functies in uw lichaam die door circadiaanse ritmes worden aangestuurd, zoals bloeddruk, hartslag, eetlust, afgifte van hormonen, ontgiften en reacties op medicijnen.
Melatonine is misschien wel het meest bekende hormoon dat door een circadiaans ritme wordt gecontroleerd. Dit hormoon wordt bij het invallen van de duisternis aangemaakt om goed te kunnen slapen. Zodra het buiten lichter wordt, neemt de productie af en wordt u weer wakker. Bij grote tijdverschuivingen – bijvoorbeeld reizen door verschillende tijdzones (jetlag) of werken in ploegendienst – kunt u overdag slaperig worden en ’s nachts moeilijk in slaap komen. Het duurt meestal een paar dagen voordat het dag- en nachtritme weer is genormaliseerd. Verstoorde circadiaanse ritmes hebben dus een negatieve invloed op uw gezondheid en welzijn.
Masterclock synchroniseert circadiaanse ritme
Misschien interessant om te weten: het circadiaanse ritme duurt exact 24 uur en 11 minuten. Dit wordt door de ‘masterclock’ automatisch gecorrigeerd aan de hand van externe factoren die ook volgens een 24-uurs cyclus verlopen, zoals licht en donker. Deze masterclock bevindt zich in de hypothalamus op het punt waar de zenuwen van de ogen elkaar kruisen. Dit allesomvattende controlecentrum in de hersenen bestaat uit ongeveer 20.000 zenuwen.
Biologische klok en artrose
Hoogleraar Chronobiologie Qing-Jun Meng onderzoekt momenteel hoe het verouderingsproces de circadiaanse ritmes beïnvloedt en wat het effect daarvan is op het kraakbeen.
“Naarmate we ouder worden, gaat de biologische klok uit de pas lopen en raken de circadiaanse ritmes verstoord,”
legt Meng uit.
“Daardoor stopt het lichaam met werken zoals het zou moeten. Tijdens het onderzoek hebben we circadiane ritmes in kraakbeen ontdekt. Wij hebben gezien dat op vaste tijdstippen tijdens de 24-uurscyclus kraakbeen wordt afgebroken en gerepareerd. Dat gebeurt niet gelijktijdig. Dat zou hetzelfde zijn als proberen een muur te bouwen, terwijl iemand anders hem weer afbreekt. Daarom heeft het lichaam een manier gevonden om deze taken van elkaar te scheiden. Zo zijn er vaste tijden ingeruimd om beschadigd kraakbeenweefsel te herstellen. Op weer andere momenten wordt dit weefsel afgebroken.”
Slijtageproces voorkomen
De volgende stap van de professor uit Manchester was om te testen hoe belangrijk de circadiaanse ritmes waren in het proces van kraakbeenherstel. Door het verwijderen van een specifiek gen is het mogelijk om de biologische klok van een cel plat te leggen. Daardoor wordt ook het circadiaanse ritme gestopt. Bij muizen werden na deze ingreep duidelijke tekenen van versnelde kraakbeenslijtage waargenomen.
“Dit suggereert dat biologische klokken een cruciale rol spelen in het behoud van gezond kraakbeen en helpen bij het repareren van weefsel dat beschadigd is geraakt,”
zegt professor Meng over deze doorbraak in het onderzoek naar zowel biologische klokken als artrose. Hij en zijn onderzoeksteam bedenken nu nieuwe behandelingen om deze gedempte circadiaanse ritmes in kraakbeenweefsel te stimuleren, zodat slijtage voorkomen kan worden. Dit zouden bijvoorbeeld medicijnen kunnen zijn, die moeten bijdragen aan het optimaal blijven functioneren van de lichaamsklokken in kraakbeenweefsel.
“Zelfs bij mensen op leeftijd,”
zegt Meng.
“Daardoor kan de kwaliteit van leven van mensen met artrose sterk verbeterd worden. Minder schade aan de gewrichten, minder pijn en minder gewichtsvervangingen.”
Biologische klok en reumatoïde artritis
Op een andere locatie van de Universiteit van Manchester onderzoekt Dr. Julie Gibbs de relatie tussen de biologische klok en het immuunsysteem. Haar focus ligt op hoe deze samen ontstekingen bij reumatoïde artritis kunnen beïnvloeden.
“De biologische klok bepaalt hoe ons immuunsysteem continu in touw is om ons te beschermen,”
legt Gibbs uit.
“Onderzoek laat zien dat verstoring van dit interne uurwerk een negatieve invloed op het immuunsysteem heeft. Onregelmatige circadiaanse ritmes maken het lichaam immers gevoeliger voor ontstekingen, die bijvoorbeeld bij reumatoïde artritis worden gezien.”
In haar onderzoek brengt ze de dagelijkse patronen van een ontsteking in kaart. Meer inzicht in de 24-uurscyclus kan helpen om vaste tijdstippen te ontdekken waarop medicijnen het meest effectief werken. Patiënten met reumatoïde artritis melden, dat ze vaak vroeg in de ochtend de meeste klachten hebben. Gibbs zoekt nu uit of deze ontstekingspijn het gevolg is van een reactie van het immuunsysteem op het circadiaanse ritme.
Toename klokeiwit cryptochroom
“Toen we 24 uur lang naar cellen in de gewrichten van muizen keken, ontdekten we dat er ’s nachts veel minder ontstekingen waren. We zagen dat dit gepaard ging met hogere niveaus cryptochroom. Dit is een eiwit dat de biologische klokken in de cellen aanstuurt. Toen we deze test op menselijke cellen uitvoerden, zagen we hetzelfde patroon,”
zegt Gibbs. Samen met haar team kijkt ze nu hoe ze de toename van dit ‘klokeiwit’ naar een ander tijdstip van de dag kan verplaatsen. Daardoor kan de werking van ontstekingsremmende medicijnen sterk worden verbeterd. Daarnaast wordt gezocht naar nieuwe geneesmiddelen die de invloed van de lichaamsklok op het immuunsysteem zouden kunnen stimuleren.
Tips om biologische klok optimaal te houden
Beide onderzoeken worden in 2019 afgerond. Dan zal ook blijken of de biologische klok van ons lichaam inderdaad kan helpen om artrose en reumatoïde artritis te voorkomen of te verminderen. Tot die tijd moet u het doen met de tips van Meng en Gibbs om de interne klok van uw lichaam in de maat te laten tikken. Zo helpt een regelmatig dagschema om de circadiaanse ritmes te verbeteren. Zo adviseren de professoren om elke dag op vaste tijden naar bed te gaan en weer op te staan. Ook tijdens het weekend. Zorg voor een donkere slaapkamer en kijk niet op schermen – tv, computer, smartphone, tablet – vlak voordat u gaat slapen. Blootstelling aan licht remt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine. Eet gezond. Voedsel heeft ook invloed op de werking van de biologische klok.
Deel dit bericht
Tweet
Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum
Download gratis het boekje ‘Risico op hart & vaatziekten VERLAGEN?’ t.w.v. € 4,95.
Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.
Geschreven door Eugène Mathijssen
Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen
