Artrose in de Hand: stille aandoening met grote impact

Deze content is medisch beoordeeld door orthopedisch chirurg Drs. J.I. de Jong. Jan Ide is reeds 35 jaar orthopeed en werkt bij de OPC Kliniek.

Heeft u ooit stilgestaan bij de verborgen impact van artrose in uw handen? Dit veelvoorkomende, maar vaak onderbelichte gezondheidsprobleem. Als u ouder dan 55 jaar bent, dan is de kans groot dat u artrose in de handen en polsen heeft. Volgens de meest recente schattingen heeft ongeveer 1 op 4 Nederlanders met dit probleem te maken. Onze handen, essentieel voor dagelijkse taken, kunnen ongemerkt het slachtoffer worden van dit sluipende slijtageproces. In dit uitgebreide artikel belichten we alle aspecten van artrose handartrose. Van pijn en stijfheid tot opvallende symptomen en effectieve behandelingen.

Pijn in uw handen vanwege artrose

Pijn in uw handen vanwege artrose

Gewrichten van vingers, duim, handen en pols zijn gevoelig voor slijtage. Bijna iedereen van 55 jaar en ouder heeft in meerdere of mindere mate artrose in de hand of pols. Ongeveer 80 procent van de mensen merkt vrijwel niets van dit natuurlijke slijtageproces van de gewrichten. Bij het resterende deel gaat deze aandoening echter wel gepaard met klachten. De gewrichten in de hand en pols worden stijf en het bewegen gaat pijn doen. Handartrose komt vooral voor aan de bovenste gewrichten van de vingers (zie ook de artikelen over vingerartrose: het DIP-gewricht (vingertop), het PIP-gewricht (halverwege de vingers aan het basisgewricht van de duim) en het MCP-gewricht (in de knokkelgewrichten). Uiteraard hebben wij ook een uitgebreid artikel geschreven over artrose in het duimgewricht en de pols.

↳Inhoudsopgave

Oorzaak artrose in de handen
Symptomen artrose in de hand
Veroorzaken knakkende knokkels artrose?
Behandeling artrose in de hand
→ Medicijnen bij artrose in de hand
→ Acupunctuur en artrose in de hand
Nieuwe ontwikkelingen behandelingen artrose in de hand
Hulpmiddelen bij artrose in de handen
→ Brace bij artrose in de hand
Voeding bij artrose in de hand
Artrose in de pols
Oefeningen bij artrose in de hand
Veelgestelde vragen over artrose in de hand
Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong over artrose in de hand

Oorzaak artrose in de handen

Net als de meeste andere gewrichten in het lichaam, zijn de botuiteinden van de vinger- en handgewrichten bedekt met een laagje kraakbeen. Dit zorgt ervoor dat beide botdelen soepel langs elkaar kunnen glijden. Artrose in de hand ontstaat wanneer dit kraakbeenlaagje gaat slijten en het gladde oppervlak ruw en onregelmatig wordt. Deze slijtage is een natuurlijk proces bij het ouder worden. Deze klacht kan ook veroorzaakt worden door langdurige overbelasting van de handgewrichten, letsel aan de handgewrichten of een auto-immuunziekte, zoals reumatoïde artritis (reuma). Bij deze ziekte ziet het immuunsysteem de kraakbeencellen als lichaamsvreemd, waardoor ze aangevallen en beschadigd worden.

Symptomen artrose in de hand

Handgewrichten-2

Stijve en pijnlijke gewrichten zijn de belangrijkste klachten bij handartrose. Bij belasting en kracht zetten, kunnen deze klachten verergeren. Vooral ’s morgens, bij het opstaan, kunnen de gewrichten pijnlijk en stijf aanvoelen. Dit wordt startstijfheid genoemd. Deze klachten nemen meestal binnen een half uur af. Slijtage van het kraakbeen gaat vaak gepaard met ontstekingsreacties van het gewrichtskapsel. Als reactie daarop kan extra botweefsel aangroeien aan de rand van de aangetaste gewrichten. Bij artrose in de handen ontstaan daarom vaak knobbels. Deze verdikkingen zijn vooral zichtbaar bij de knokkels van de vingers. Patiënten die lijden aan handartrose kunnen de vingers vaak niet helemaal meer strekken en hebben minder kracht in de vingers. Lees meer over artrose symptomen.

Veroorzaken knakkende knokkels artrose?

Misschien doet u het zelf ook: knakken met de knokkels. Mensen in uw omgeving kunnen zich hier aan storen. Vaak proberen ze u met dit irritante geluid te laten stoppen, door te zeggen dat deze gewoonte artrose kan veroorzaken. Meer dan 25 procent van de mensen knakt regelmatig de knokkels. Die bevredigende plop is afkomstig van piepkleine luchtbelletjes die in de gewrichtsvloeistof aanwezig zijn. Als ze openbreken, maken ze dit geluid. Een arts uit Californië heeft onderzocht of knakkende knokkels inderdaad artrose kunnen veroorzaken. Tientallen jaren deed hij dit trucje met zijn linkerhand. Beide handen bleven echter vrij van artrose. Er is dus blijkbaar geen harde link tussen knakkende knokkels en artrose. Wetenschappelijk onderzoek heeft wel aangetoond, dat deze gewoonte zwellingen kan veroorzaken en de grip kan verzwakken.

Ook interessant om te lezen

Tien eenvoudige vingeroefeningen om uw handen soepel te houden
Scanner maakt 3D-afbeelding van ontstekingen in handen en polsen
Prototype kan verschil tussen reumatoïde en gezonde vingers zien
Ziekte van Dupuytren: daarom trekken de vingers krom

Behandeling artrose in de hand

Wat te doen bij artrose in de hand? Helaas is er geen medicijn tegen deze aandoening. De slijtage van het kraakbeen kan immers niet gestopt of hersteld worden. De handen warm houden geeft verlichting bij pijn en stijfheid. Door ze bijvoorbeeld regelmatig in warm water te dopen. Paracetamol kan de pijn in de gewrichten verlichten, maar dit is geen echte ontstekingsremmer.

Medicijnen bij artrose in de handen

Als de klachten in de hand toenemen, zal de arts NSAIDs voorschrijven, zoals diclofenac, ibuprofen of naproxen. Het gebruik daarvan gaat echter vaak gepaard met bijwerkingen. Daarom willen veel mensen deze ontstekingsremmende pijnstillers niet gebruiken of stoppen er al vrij snel mee. Natuurlijke ontstekingsremmers hebben deze bijwerkingen niet en zijn dus een goed alternatief om de pijn en stijfheid in de handen te verminderen. Denk daarbij aan Vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad. De ervaring heeft inmiddels geleerd, dat deze natuurlijke ontstekingsremmers goed werken op de kleine gewrichtjes in de handen.

Acupunctuur en artrose in de hand

Acupunctuur kan helpen om de ontstekingen te verminderen en de pijn te verlichten. Dat blijkt uit meerdere studies die zijn uitgevoerd naar het effect van acupunctuur op perifere gewrichten. Handen vallen onder deze categorie.

Nieuwe ontwikkelingen behandelingen artrose in de hand

Er zou verlichting kunnen komen voor mensen met pijnlijke handartrose. Uit een onderzoek uit 2023 door de Monash University en Alfred Health in Australië bleek dat een betaalbaar bestaand medicijn kan helpen. Tot nu toe bestond er geen effectieve behandeling. Het artikel, gepubliceerd in The Lancet, onderzocht methotrexaat, een goedkope, effectieve behandeling voor inflammatoire gewrichtsaandoeningen zoals reumatoïde artritis en artritis psoriatica. Het wordt sinds het begin van de jaren tachtig op grote schaal wereldwijd gebruikt. Onderzoekers ontdekten dat methotrexaat de symptomen verminderde bij mensen met handartrose. Een wekelijkse orale dosis van 20 mg gedurende zes maanden had een matig effect op het verminderen van pijn en stijfheid bij patiënten met symptomatische handartrose.

Hulpmiddelen bij artrose in de handen

Bij artrose in de handen lijken de meeste simpele handelingen vaak een probleem. Het schrijven van een mail, maken van een boterham, doen van de afwas of lappen van de ramen gaat allemaal wat moeizamer. Er zijn hulpmiddelen verkrijgbaar die helpen om uw dagelijkse activiteiten met wat meer gemak uit te kunnen voeren. Schrik er niet voor terug om deze aan te schaffen en te gebruiken. Ze zorgen ervoor dat u langer een zelfstandig leven kunt leiden.
Houd gedurende week een lijst bij met activiteiten die u met minder gemak kunt uitvoeren. Ga vervolgens op zoek naar het juiste hulpmiddel. Koop een grijper als u moeite heeft met het oppakken van voorwerpen. Lukt het niet meer om goed schoon te maken? Er zijn handvegers en toiletborstels met een extra lange steel. Problemen met aankleden? Schaf dan een aankleedstof of een aantrekhulp om uw sokken of kousen aan te trekken zonder dat u zich hoeft te bukken. Het aanbod is enorm groot. U kunt er voor terecht bij thuiszorgwinkels en winkels die gespecialiseerd zijn in revalidatiehulpmiddelen. Voor bijvoorbeeld een grijpstok kunt u ook terecht bij een huishoudwinkel in uw omgeving. Zoek eens op internet op ‘hulpmiddelen artrose’ om u te verdiepen in het uitgebreide aanbod van hulpmiddelen.

Brace bij artrose in de hand

Eén van de hulpmiddelen bij artrose in de hand zijn de zogenaamde reumahandschoenen. Deze zijn gemaakt van synthetisch rubber. Ze houden de handen niet alleen warm, maar geven ook een lichte druk op de vingergewrichten. Dit voelt vaak prettig aan bij pijn. Deze handschoenen hebben geen vingertoppen, zodat de handen gewoon gebruikt kunnen worden. Ook het dragen van een brace bij artrose in de hand is aan te bevelen. Dit hulpmiddel geeft meer steun en vermindert de pijn. Verder kan een zilverorthese – een ring bij artrose aan de hand – uw hand, pols en/of vingers corrigeren en stabiliseren.

Voeding bij artrose in de hand

Beter op uw voeding letten kan de gezondheid van uw gewrichten bevorderen. Wilt u daar meer over weten? Lees dan dit artikel over voeding en artrose eens door.

Artrose in de pols

Artrose in de pols komt meestal voor in het radiocarpale gewricht, dat het bot van de onderarm met het bot van de hand verbindt. Het is betrokken bij bijna alle bewegingen die u met uw hand maakt. Dat betekent dat alle gewrichten in de hand en pols gevoelig zijn voor het ontwikkelen van artrose. De symptomen zijn vergelijkbaar. Dus vooral pijn bij het bewegen van het gewricht, stijfheid, zwelling en bewegingsbeperking. Hier kunt u uitgebreide informatie lezen over artrose in pols.
Hier linken naar: https://www.bewegenzonderpijn.com/artrose-pols/

Oefeningen bij artrose in de hand

Door regelmatig oefeningen te doen, blijven de gewrichten soepeler. Hier volgt een oefenprogramma dat speciaal gericht is op spierversterking en beweeglijkheid van de handen en polsen. Iedere oefening doet u in een serie van drie. Neem steeds 30 seconden pauze na iedere serie. Veel succes.

Spierversterkende oefening 1:

Ga aan tafel zitten. Leg uw onderarmen met de palm naar beneden op het tafelblad. Til vervolgens uw handen omhoog, maar laat de onderarmen op tafel liggen. Houd deze positie 3 tellen vast en laat uw handen weer zakken.

Mobiliserende oefening 2:

Ga aan een tafel zitten met uw onderarmen en de handpalmen op het blad. Maak kootje voor kootje een vuist. Begin bij de vingertoppen. Houd de vuist 3 tellen vast en rol de vingers dan weer uit. Het is belangrijk dat u geen kracht zet bij deze oefening.

Spierversterkende oefening 3:

Ga naast een tafel zitten. Leg uw arm op het tafelblad, terwijl uw hand over de rand hangt. Maak zonder te knijpen een vuist en beweeg de hand omhoog. Houd deze positie 3 tellen vast. Na afloop van de serie van drie herhaalt u deze oefening met de andere hand.

Mobiliserende oefening 4:

Ga aan tafel zitten met de handpalmen naar boven op het tafelblad. Duw de top van uw duim één voor één tegen de top van uw andere vingers. Gebruik geen kracht.

Mobiliserende oefening 5:

Ga aan tafel zitten. Steun met de ellebogen op het tafelblad en duw uw handpalmen tegen elkaar. Schuif de ellebogen zo ver mogelijk uit elkaar, terwijl u de handpalmen tegen elkaar houdt.

Veelgestelde vragen over artrose in de hand

Hoe ontstaat artrose in de hand?

Dit is een natuurlijk proces bij het ouder worden. Bijna iedereen boven de 55 heeft artrose in de hand. De belangrijkste oorzaak is overbelasting van de kleine gewrichtjes in de hand. Ook letsel of een auto-immuunziekte kunnen een rol spelen.

Wat voel ik bij artrose in de hand?

De meest kenmerkende klachten zijn pijn en stijfheid. Deze verschijnselen kunnen toenemen op het moment dat u kracht probeert te zetten met uw hand. Aan de randen van de gewrichten kan botweefsel ontstaan, waardoor de vingers er ‘knokkelig’ uit gaan zien.

Helpt een brace bij artrose in de hand?

Een brace zorgt voor minder pijn en meer steun. U kunt ook kiezen voor een reumahandschoen die uw handen warm houden en een aangename druk op uw vingergewrichten geven. Ze hebben geen vingertoppen, zodat u uw handen kunt blijven gebruiken.

Kan artrose veroorzaakt worden door knakken met de knokkels?

Dat is een fabeltje. Een Amerikaanse arts heeft dit tientallen jaren gedaan, maar kreeg geen artrose. Dat is geen reden om dit ook te blijven doen. Volgens wetenschappelijk onderzoek kan knakken met de knokkels de grip verzwakken en zwellingen veroorzaken.

Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong

Jan Ide de JongHieronder een selectie van vragen over artrose in de hand die orthopeed Jan Ide de Jong heeft ontvangen én beantwoord. Staat uw vraag er niet bij en moet deze écht beantwoord worden door een arts?
Stel dan direct uw vraag aan orthopeed Jan Ide de Jong over artrose in de hand of een andere aandoening.

Is het verstandig om gitaar te spelen met de artrose in mijn vingers?

Ik heb last van artrose aan – op dit moment – drie van mijn vingers aan de rechterhand. Ik heb er op dit moment nauwelijks pijn aan en kan ze goed buigen. Probleem is: mijn voornaamste hobby is gitaarspelen. Ik ben linkshandig, dus de vingers van mijn rechterhand worden het zwaarst belast. Mijn vraag is: kan het zijn dat de artrose is ontstaan door gitaarspelen (gemiddeld een uur per dag) en: is het slim om er dan maar mee op te houden, of is dat niet nodig?
Het kan zijn dat het gitaarspelen de artrose heeft veroorzaakt maar dat kan je nooit bewijzen. Zolang het gaat zou ik van het muziek maken genieten want de kans bestaat inderdaad dat over een aantal jaren gitaar spelen lastiger zal gaan worden. Geef je handen wat extra support door het slikken van natuurlijke ontstekingsremmers als vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad.

Kromme vingers

Waarom groeien de vingers krom en zitten er bobbels op de bovenste kootjes?
U bent artrose in uw vingers aan het ontwikkelen. Mijn advies is om een foto via de huisarts te laten maken. En daarna vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad gaan gebruiken. Dit zijn natuurlijke ontstekingsremmers.

Wat is het bultje op mijn vinger?

Ik heb een klein bolletje, uitstulping van 3 tot 4 millimeter op het bovenste kootje van mijn linker ringvinger. Ik meen dat al een tijdje te hebben maar heb de indruk dat het nu wat groter wordt. Het bevindt zich op de zijkant van het kootje. Het doet geen pijn. Zou ik dit verder moeten laten onderzoeken?
Het kan een kleine cyste zijn die uitgaat van het gewricht. Foto/echo geven meer inzicht maar zijn niet absoluut noodzakelijk. Laat de huisarts er niet aan rommelen; maak dan liever een afspraak bij een plastisch chirurg.

Pijn in handen en vingers

Ik ben een vrouw van 39 jaar en heb nu al bijna 5 jaar last van zeer pijnlijke handen en vingers. Ik ben mijn kracht kwijt en ‘s morgens moet ik eerst oefeningen doen om op te starten. Ik heb al handtherapie (Kinos), ik slik ibuprofen en heb meerdere braces voor pols en wijsvinger. Ook is er een knobbel gezien, via echo, op mijn wijsvinger. Helaas mag KINOS hier geen diagnose aan verbinden. Veel gehoord is, je bent te jong voor artrose! Er is nog geen enkele keer een röntgenfoto gemaakt. Heeft u misschien een tip voor mij? Of ander advies?
Uw eigen suggestie om eens een foto te maken vind ik erg zinnig. En ga de klacht ook eens bespreken met bijvoorbeeld een reumatoloog of een plastisch chirurg. Wellicht heeft u een chronische tendovaginitis en daar weet een reumatoloog veel van af.

Medicatie werkt niet

Over artrose gesproken: geopereerd aan twee handen en drie kromme vingers. Heeft niet geholpen en heb veel pijn. Ik slik 2 tabletten medicijnen per dag. Mijn vraag is eigenlijk: moet ik hier mee doorgaan, want het helpt niet.
Uw huidige medicatie is vooral gericht op jicht en niet op artrose. Probeer eens NSAIDs. Maar als daar bezwaren tegen zijn, stap over op natuurlijke ontstekingsremmers als vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad.

Tinteling linkerhand

Ik heb vaak pijn aan vooral de linkerhand, waarbij ik tintelingen voel. Als ik kleine dingen pak of knopen vast maak dan krijg ik elektrische schokjes. Daarbij kan een behoorlijke pijn trekken van de vingers door de arm naar bovenkant arm. Kunt u mij zeggen wat dat kan zijn en wat kan ik er zelf aan doen?
Laat eens een zenuwmeting van de pols doen en kijk of je een carpaal tunnel syndroom hebt.

Ganglion op vingers

Op een paar vingers, aan het laatste kootje, heb ik van tijd tot tijd een kleine ganglion. Dit is gevuld met heldere gelachtige vloeistof. Is dit ook de gewrichtsvloeistof en wat kan ik er aan doen dat deze niet telkens terugkomen? Ik prik ze door en knijp de gel er uit. Als de spanning oploopt doet dit gemeen pijn en is het erg gevoelig bij elke aanraking.
De beschreven vloeistof is inderdaad gewrichtsvloeistof. Waarschijnlijk zit er wat artrose in het gewrichtje. Daardoor meer productie met als gevolg dat er zo’n ganglion ontstaat. Lek prikken helpt even, maar geeft wel risico op infecties. Voorzichtig dus. Voor verder advies naar de plastische chirurg.
Wellicht dat met een kleine chirurgische ingreep het probleem te verhelpen is. Soms moet je echter een artrodese doen ter plaatse om er definitief af te komen.

Artrose beide pinken

Wat kan men doen bij een dip artrose in beide pinken?
Bij veel klachten adviseer ik een artrodese (stijfzetten) door een plastische chirurg of gespecialiseerde orthopeed. Bij matige klachten pijnstilling, waarbij u kunt kiezen uit de chemische ontstekingsremmers als ibuprofen en diclofenac. Ook kunt u kiezen voor natuurlijke ontstekingsremmers als vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad. Uit onderzoek is gebleken dat de klachten spontaan afnemen na je 70e. Schrale troost, dat begrijp ik. Maar goed om voor ogen te houden voordat je tot drastische ingrepen besluit.

Ontstekingen vingergewrichten

Door de ontstekingen aan mijn vingergewrichten, krijg ik daar knobbels en vergroeien mijn vingers. Ik heb weleens een soort beugeltjes gezien, om de vingers in de goede positie te houden. Is dit zinvol om aan te schaffen? En wordt dit vergoed door de verzekering?
Hoe de verzekering ermee omgaat durf ik niet te zeggen. Dit zal ook per polis verschillen. In een handkliniek kunnen ze je allerlei soort spalkjes laten zien, meestal in overleg met de handtherapeut. Als je zo één kan vinden bij jou in de buurt, kun je daar zonder verwijzing een afspraak mee maken, dacht ik.

Vingerkootjes vergroeid

Ik speel veel orgel en piano. Bij enkele vingers is het gewricht tussen tweede en top kootje vergroeid en verdikt. Niet erg pijnlijk. Kan ik hier iets tegen doen?
Als pijn niet je grootste probleem is, lijkt het soepel houden en blijven de grootste uitdaging. Probeer eens voor een periode van drie maanden natuurlijke ontstekingsremmers als vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad. Daarna één maand stoppen en dan je oordeel vormen. Bij geen resultaat blijvend stoppen anders kiezen voor de onderhoudsdosering.

XCO-training bij handartrose

Ik heb artrose in mijn handen. Ik doe aan XCO-training. Is dat wel goed voor mijn handen en andere gewrichten?
Lijkt me voor de handen geen probleem. Zou uiteindelijk voor de schouders wellicht wat (over)belastend kunnen worden.

Koude handen bij artrose

Door artrose zijn mijn vingers vervormd, maar ik heb gelukkig geen pijn. Maar in huis heb ik vaak koude handen. Is daar iets aan te doen?
Geen medische oplossing. Handschoentjes zonder vingers dragen in huis of zilverhandschoenen (met vingers) te bestellen via internet. Alternatieve behandelingen: curcumine slikken en niet roken.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen