Artrose in het duimgewricht: CMC 1 duimbasisartrose

Het wordt een ‘huisvrouwduim’ of ook wel ‘breiersduim’ genoemd, omdat vooral vrouwen last krijgen van deze aandoening. En dan hebben we het over artrose in het duimgewricht. Deze aandoening zorgt voor minder grijpkracht en bewegingsbereik, zodat bijvoorbeeld het opendraaien van een pot al een probleem kan geven. Hoe ontstaat deze vorm van artrose en wat kan er aan gedaan worden?

Ruim 1 miljoen vrouwen heeft last van ‘huisvrouwduim’

U bent zich er niet altijd bewust van, maar uw duim is het meest gebruikte onderdeel van uw hand. Dagelijks maakt u wel honderden knijp-, draai- en buigbewegingen met dit gewricht. Slijtage aan het duimgewricht is dan ook één van de meest voorkomende vormen van artrose aan de hand. De eerste klachten treden meestal boven de veertig op. Juist omdat u dit gewricht zo vaak gebruikt, kan duimartrose verlammend werken bij het uitvoeren van zelfs de meest simpele handelingen. Door verminderde grijpkracht, beperkte bewegingsbereik en pijn krijgt u meer moeite met bijvoorbeeld het openschroeven van een pot of het omdraaien van een sleutel. Statistisch gezien hebben vrouwen zes keer meer kans op duimartrose dan mannen. Naar schatting gaat het om ruim 1 miljoen Nederlandse vrouwen boven de 55 jaar. Deze aandoening wordt dan ook niet voor niets de ‘huisvrouwduim’ genoemd.

Inhoudsopgave

Symptomen artrose aan het CMC 1 gewricht
Behandeling artrose aan de duim
Duimbrace, tapen en spalken bij artrose
Operatie artrose duimgewricht
Nieuwe techniek bij duimartrose: gewrichtsdistractie
Voeding bij artrose aan de duim
Oefeningen bij artrose aan duim
Veelgestelde vragen over artrose in het duimgewricht
Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong over artrose in de duim

Symptomen artrose aan het CMC 1 gewricht

Bij mensen met duim-artrose wordt het kussenachtige kraakbeen in het gewricht na verloop van tijd afgebroken. Op het moment dat dit weefsel vrijwel helemaal afgesleten is, kunnen de botuiteinden tegen elkaar gaan wrijven. Dit wordt bot-op-bot contact genoemd. Artrose openbaart zich vooral aan het duimbasisgewricht, het zogenaamde carpo metacarpale I (CMC 1) gewricht. Dit wordt gevormd door het eerste middenhandsbeentje en een handwortelbeentje in de pols. Het bevindt zich ter hoogte van de duimmuis. Pijn is uiteraard het eerste symptoom van artrose aan de duim, naast verdikking van de duimbasis. En als je goed oplet, zie je dat de duim als het ware onder de hand is weggezakt en niet meer naast de hand is gepositioneerd zoals aan de gezonde kant. Andere symptomen kunnen pijn bij knijpbewegingen en schrijven zijn.

Behandeling artrose aan de duim

Bij beginnende duimartrose zal de arts er alles aan doen om de slijtage zonder operatie te behandelen. Hij zal proberen de pijn en ontstekingen te bestrijden en het slijtageproces af te remmen. Dat zal hij doen door ontstekingsremmende medicatie – zoals NSAIDs – voor te schrijven of een cortisonen-injectie in het gewricht te geven. Het nadeel van deze medicinale ontstekingsremmers is, dat ze vaak vervelende bijwerkingen geven. Uit gebruikersonderzoeken is naar voren gekomen, dat de natuurlijke ontstekingsremmers Vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad goede resultaten bieden bij artrose. Tot op heden zijn bij het gebruik van dit middel nog geen bijwerkingen gemeld. Alleen bij weekdierallergie en grote galstenen kunt u deze middelen beter niet gebruiken.

Ook interessant om te lezen

Handtherapie en spalken effectief bij duimartrose
Gewrichtsdistractie werkt bij duimartrose
Tien eenvoudige vingeroefeningen om uw handen soepel te houden
Ziekte van Kienböck: slijtage van de pols

Duimbrace, tapen en spalken bij artrose

Bij beginnende duimartrose kan in eerste instantie aan een steunbrace worden gedacht. Dit is een stevig verband van kunststof dat de duim ontlast. Dit zorgt voor minder pijn. Ook spalken is een veel toegepaste behandeling bij de vroege fase van duimartrose. Dit maakt het met name gemakkelijker om knijpbewegingen te kunnen maken. Medical taping wordt vaak door therapeuten toegepast om in een vroeg stadium de klachten te verminderen. Bij gevorderde klachten kan deze manier van tapen verlichting brengen door de pijn te dempen.

Operatie artrose duimgewricht

Als de pijn te veel wordt, kan operatie de enige overblijvende optie zijn. Uit het feit dat er best veel operatie technieken beschreven worden, kun je al afleiden dat niet één oplossing altijd tot de beste resultaten leidt en dus favoriet is bij arts en patiënt.
De operaties zijn stuk voor stuk gericht op het verwijderen van het aangetaste kraakbeen en bot. Soms worden de botjes aan elkaar ‘vastgezet’ (arthrodese), zodat er geen pijn meer ontstaat bij bewegen van de duim. Een nadeel van deze laatste techniek is, dat de beweeglijkheid van het basisgewricht weg is. Dit heeft bescheiden consequenties voor de functionaliteit van het duimgewricht in het dagelijks leven.
Een tweede optie is een halve of een hele prothese implanteren. Een andere, vaak gebruikte operatietechniek is het gewricht uitruimen door het handwortel beentje te verwijderen en de ontstane ruimte op te vullen met een stuk opgerolde pees uit de onderarm. Op deze manier behoudt de duim nog enige beweeglijkheid aan zijn basis.

Nieuwe techniek bij duimartrose: gewrichtsdistractie

Met steun van het Reumafonds wordt momenteel een nieuwe behandelingsmethode ontwikkeld voor duimartrose. Het gaat om gewrichtsdistractie, een behandeling die al eerder is gebruikt bij knie-artrose. Bij de knie wordt meestal een uitwendige distractor gebruikt, die het gewricht voor een periode van een aantal weken uit elkaar houdt. Bij de duim wordt een andere techniek gebruikt (dit is vooral zinvol als het gewricht ook instabiel is): met behulp van een pees die door middel van een transplantatie uit de onderarm wordt gehaald, wordt een constructie tussen wijsvinger- en duimbasis gemaakt waardoor het duimbot van het aangrenzende bot afgehouden wordt [1]. Tegelijk wordt de instabiliteit van het gewricht gecorrigeerd omdat het duimbot goed bij de rest van de handbeenderen gehouden wordt. Zo krijgt het beschadigde kraakbeen de ruimte om zich te herstellen én wordt het daartoe zelfs gestimuleerd, omdat de ontsteking door de distractie geremd wordt [1]. Daardoor neemt de pijn af en de beweeglijkheid neemt toe. De resultaten van deze behandeling zijn ook op een röntgenfoto duidelijk waar te nemen [1]. Deze gewrichtsdistractie bij duimartrose wordt aangeboden door het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Vijf proefpersonen hebben inmiddels een geslaagde ‘duimdistractie’ ondergaan, maar dat zijn uiteraard nog maar hele kleine aantallen op grond waarvan nog geen harde conclusies mogen getrokken. Ook het lange termijn resultaat van deze techniek zal nog moeten worden afgewacht.

Voeding bij artrose aan de duim

Voeding heeft een grote invloed op de gezondheid van uw gewrichten. Dus ook op die van uw duimen. In het artikel over voeding en artrose kunt u daar meer over lezen.

Oefeningen bij artrose aan duim

Handoefeningen kunnen helpen bij het verbeteren van de gewrichtsflexibiliteit en het bewegingsbereik bij mensen met duimartrose. Deze oefeningen kunt u heel gemakkelijk zelf thuis doen.

Duimstrek

Begin met uw hand in een neutrale, ontspannen positie met uw vingers en duim gestrekt. Buig vervolgens uw duim over uw handpalm en raak met de punt van uw duim de onderkant van uw pink aan. Als dit niet lukt, probeer dan de duim zo ver te rekken als mogelijk is. Breng uw duim terug naar de beginpositie. Herhaal deze oefening meerdere keren met elke hand.

Knokkelbocht

Begin door uw vingers recht en dicht bij elkaar te houden. Buig het uiteinde van de middelste gewrichten van uw vingers en duim. Ga heel langzaam terug naar de startpositie. Doe deze oefeningen meerdere keren met elke hand.

Vuist strekken

Begin door uw vingers recht en dicht bij elkaar te houden met de onderarm, pols en hand op een tafelblad. Sluit de vingers tot een vuist en wikkel uw duim rond de buitenkant van uw vingers. Niet knijpen. Ga langzaam terug naar de startpositie en herhaal de oefening meerdere malen met beide handen.

Duimstabilisatie

Begin door uw vingers recht en dicht bij elkaar te houden. Buig uw vingers voorzichtig in een C-vorm alsof uw hand rond een fles is gewikkeld. Ga langzaam terug naar de startpositie en herhaal deze oefening een aantal keren met beide handen.

Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong over artrose in de duim

Hieronder een selectie van vragen over artrose in de duim die orthopeed Jan Ide de Jong heeft ontvangen én beantwoord. Staat uw vraag er niet bij en moet deze écht beantwoord worden door een arts?
Stel dan direct uw vraag aan orthopeed Jan Ide de Jong over artrose in de duim of een andere aandoening.

Wat is beste duimprothese?

Mag ik vragen wat de beste duimprothese is?
De beste duimprothese is vooral gekoppeld aan de handigheid en ervaring van de chirurg. Vandaag de dag zijn alle protheses min of meer goed, dus de verschillen worden vooral gemaakt door de dokter. En natuurlijk kun je gewoon pech hebben: ook bij een briljant chirurg gaat er wel eens wat mis.
Of heeft de patiënt bacteriën op de huid die leiden tot een infectie na de operatie.

Bronvermelding

[1] Wong, K.W.; Chung, C.-R.; Cheng, S.-C.; Wu, C.-D. (2011) Distraction arthroplasty of the trapeziometacarpal joint without trapeziectomy. Asian Journal of Surgery 34;41-45.

Deel dit bericht

Tweet

Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.