Wat is de rol van gewrichtsvloeistof bij gewrichtsklachten?

Kraakbeen bevat geen zenuwen, wat veroorzaakt dan de pijn?

De term gewrichtsvloeistof wordt vaak in de artikelen op Bewegen zonder Pijn genoemd. Dit is de ‘smeerolie’ die er voor zorgt dat u soepel kunt blijven bewegen. Daarnaast werkt het als een soort schokbreker. Het dempt de krachten die bij het bewegen op de gewrichten worden uitgeoefend. Daardoor blijven alle onderdelen van deze ‘scharnieren’ gezond en in een goede conditie. Deze stroperige vloeistof bevindt zich in een ruimte die wordt omsloten door het gewrichtskapsel en de benige delen van de gewrichten. In dit artikel gaan we dieper in op samenstelling van synoviale vloeistof en de rol daarvan bij artrose en gewrichtsontstekingen.

↳Inhoudsopgave gewrichtsvloeistof bij gewrichtsklachten

Wat is de samenstelling van deze gewrichtsvloeistof?
Kraakbeenopbouwende eiwitten
Wat gebeurt er bij een ontsteking?
Natuurlijke ontstekingsremmers

Wat is de samenstelling van deze gewrichtsvloeistof?

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, wordt de synoviale vloeistof meestal niet in het gewricht aangemaakt. Eigenlijk bestaat deze substantie vooral uit bloedplasma dat vanuit het synoviaal slijmvlies – de binnenzijde van het gewrichtskapsel – het gewricht in sijpelt. In een gezonde situatie komen er alleen kleine eiwitten mee vanuit het bloed. Grotere bloedeiwitten en bloedcellen kunnen dus niet zomaar in het gewricht terecht komen. De gewrichtsvloeistof bevat wel een klein aantal cellen van het immuunsysteem die afvalstoffen kunnen opruimen en ontstekingsreacties kunnen waarnemen en controleren.
Verder bevat de synoviale vloeistof ook moleculen als hyaluronzuur, lubricine en het ‘superficial zone protein’. Deze glycosaminoglycanen worden gemaakt door het synoviaal slijmvlies aan de binnenkant van de gewrichten en chondrocyten die aan het oppervlak van het kraakbeen worden aangetroffen. Hyaluronzuur draagt bij aan de viscositeit en smeerbaarheid van de gewrichtsvloeistof en voorkomt het wegstromen van het vocht naar de bloedbaan, omdat het water vasthoudt. Lubricine en het ‘superficial zone protein’ smeren het kraakbeenoppervlak, zodat de verschillende delen van het gewricht soepel over elkaar heen kunnen bewegen.

Kraakbeenopbouwende eiwitten

Tenslotte zijn er in de synoviale vloeistof speciale eiwitten aanwezig die de opbouw en afbraak van kraakbeen reguleren. Allemaal eiwitten met moeilijke namen en afkortingen. Deze eiwitten worden geproduceerd door het gewrichtsslijmvlies en de oppervlakkige kraakbeencellen op het moment dat ze prikkels ontvangen. Het is een bekend gegeven, dat bij een chronische gewrichtsontsteking er meer van sommige van die eiwitten wordt aangemaakt. Daardoor wordt de kraakbeenmatrix dan weer aangetast en geleidelijk afgebroken. Zo ontstaat artrose.

Wat gebeurt er bij een ontsteking?

Bij artrose raakt het gewrichtskapsel ontstoken door losgekomen kraakbeenschilfertjes die in de gewrichtsvloeistof rondzweven. Uiteindelijk kan dit uitmonden in een flinke ontstekingsreactie. De productie van het synoviaal vocht raakt dan ontregeld. Er wordt teveel van dit vocht geproduceerd, waardoor de gewrichten opzwellen en bewegingen minder goed worden gedempt.
De cellen in het slijmvlies en in het kraakbeen detecteren deze ontstekingsfactoren en gaan over tot de productie van andere ontstekingsfactoren. Hierbij wordt de normale productie van kraakbeenmatrix- en smeringsmoleculen verstoord. En wanneer de ontsteking niet onderbroken wordt, zal aanzienlijke schade optreden aan het kraakbeen. Uiteindelijk komen er ook ontstekingsfactoren in het onderliggende gewrichtsbot terecht en verergert de pijn. Bij verder gevorderde artrose ondergaat het bot veranderingen, omdat het reageert op de veranderde krachtenverdeling. Deze veranderingen in botdichtheid zijn goed te zien op röntgenfoto’s.
Het is in deze context goed om te weten dat er in het kraakbeen geen zenuwcellen aanwezig zijn, dus gewrichtspijn kan niet veroorzaakt worden door alleen kraakbeenschade. De pijn moet dus veroorzaakt worden door de ontsteking, of door schade aan en toegenomen krachten op het bot of het slijmvlies, die wel zenuwen hebben. Artrose is dus niet een ziekte met alleen kraakbeenschade. Artrose wordt vaak bestempeld als ‘gewoon versleten kraakbeen’. Maar deze aandoening gaat zeker gepaard met ontstekingen. Deze versterken de slijtage en spelen daarnaast een grote rol bij de pijnsymptomen.

Natuurlijke ontstekingsremmers

Het is dus bij artrose belangrijk om de ontstekingen af te remmen. Dit zorgt voor minder pijn en helpt u om soepeler te bewegen. Bij lichte klachten kan Paracetamol de pijn wat verlichten. Bij meer ernstige klachten kunnen ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs) worden in gezet. Deze werken over het algemeen goed, maar kunnen vervelende bijwerkingen geven, zoals maag- en darmklachten. Veel mensen gebruiken deze middelen dan ook liever niet. Gelukkig is er een natuurlijk alternatief in de vorm van natuurlijke ontstekingsremmers, zoals vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad. Deze helpen bij het merendeel van de mensen naar tevredenheid. Bovendien zijn er nog geen bijwerkingen gerapporteerd van deze natuurlijke ontstekingsremmers.

Mensen vragen ook

Wat kan ik zelf doen om een gewrichtsontsteking te verminderen?

Een ijspak kan de pijnklachten verlichten. Warmte helpt uitsluitend als de klachten niet door een ontsteking worden veroorzaakt. Een goede nachtrust is belangrijk. Ga voor uzelf na met welke voedingsmiddelen u zich beter of juist slechter voelt. Hou daar dan rekening mee.

Waarom moet ik bij artrose omega 6-vetzuren beperken?

Voeding bevat meer omega 6- dan omega 3-vetzuren. Daardoor wordt er teveel aan arachidonzuur in het lichaam gevormd. En dit wakkert de ontstekingsprocessen aan. Omega 6-vetzuren komen veel voor in zonnebloemolie, margarine, noten, granen en sojaproducten.

Kunnen vitamines ook helpen om artroseklachten te verminderen?

Volgens de Universiteit van Surrey zijn voedingsmiddelen die veel vitamine K bevatten een goede ondersteuning bij artrose. Deze voedingsstof is nodig voor speciale eiwitten in kraakbeen en botten. Ook de vitamines C, D en E helpen om het kraakbeen gezond te houden.

Wat is het doel van een ontsteking?

Doel is om schadelijke bacteriën, virussen en schimmels te verwijderen. Bovendien stimuleert dit de aanvoer van witte bloedcellen en immuuneiwitten om het herstel te bevorderen. Een bijzondere oorzaak van een ontstekingsreactie zijn auto-immuunziektes. Het afweersysteem keert zich dan tegen de gezonde lichaamscellen.

Waar ontstaan de ontstekingen bij artrose en reumatoïde artritis?

Door kraakbeenslijtage ontstaat bij artrose ontstekingen aan de gewrichtskapsels. Bij reumatoïde artritis raken vooral de gewrichtsslijmvliezen, pezen, spieren en de gewrichtskaspels ontstoken. De klachten van beide aandoeningen komen met elkaar overeen. En dat zijn pijn, stijfheid en zwellingen.


Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen