Artrose aan het MCP-gewricht

Deze content is medisch beoordeeld door orthopedisch chirurg Drs. J.I. de Jong. Jan Ide is reeds 35 jaar orthopeed en werkt bij de OPC Kliniek.

Het MCP-gewricht wordt ook wel knokkelgewricht genoemd. Dit scharniergewricht maakt het mogelijk om allerlei complexe taken uit te voeren, zoals grijpen en knijpen. Vooral de knokkelgewrichten van de duim, wijsvinger en middelvinger zijn gevoelig voor artrose. Wat is daar de oorzaak van en hoe wordt deze aandoening behandeld?

Alles wat u moet weten over artrose aan het MCP-gewricht in de vinger (knokkelgewricht)

De hand is het belangrijkste hulpmiddel van de mens om motorische handelingen uit te voeren. Dat kan iets simpels zijn als het omslaan van een bladzijde van een tijdschrift. Maar met de hand kunnen we ook uiterst complexe taken verrichten, zoals een draad door het oog van een naald rijgen. De hand is dan ook een fijn gestructureerd orgaan met een groot aantal spieren, botten en gewrichten. De grote gewrichten aan de basis van vingers worden de MetaCarpoPhalangeale (MCP) gewrichten of knokkelgewrichten genoemd. Hier kan net als in alle andere gewrichten van het lichaam artrose in ontstaan.

De MCP-gewrichten van de vingers zijn paars omcirkeld. Afkortingen: DIP = Distaal InterPhalangeaal (topje van de vinger), PIP = Proximaal InterPhalangeaal (halverwege de vinger), MCP = MetaCarpoPhalangeaal (basis van de vingers), CMC = CarpoMetaCarpaal (middenhand), MC = MidCarpaal (handwortel)

De MCP-gewrichten van de vingers zijn paars omcirkeld.
Afkortingen: DIP = Distaal InterPhalangeaal (topje van de vinger), PIP = Proximaal InterPhalangeaal (halverwege de vinger), MCP = MetaCarpoPhalangeaal (basis van de vingers), CMC = CarpoMetaCarpaal (middenhand), MC = MidCarpaal (handwortel)

Wat is de functie van het MCP-gewricht?

Het MCP-gewricht is het gewricht tussen het middenhandsbeentje en het eerste vingerkootje. Het wordt goed zichtbaar op het moment dat u uw hand tot een vuist balt. De knokkels zijn dan duidelijk te zien. Het gaat om een scharniergewricht met een zeer complexe opbouw. Het MCP-gewricht moet het immers mogelijk maken om de meest uiteenlopende handelingen te kunnen verrichten, zoals grijpen, vasthouden en knijpen. De MCP-gewrichten van de vingers kunnen alleen buigen en strekken. De duim is uitgerust met een zogenoemd zadelgewricht en kan dus in meerdere richtingen bewogen worden.

Hoe ontstaat artrose aan het MCP-gewricht?

Artrose ontstaat meestal in de knokkelgewrichten van de duim, wijsvinger en middelvinger. Bij deze aandoening gaat de kraakbeenbekleding van de MCP-gewrichten door slijtage (degeneratie) dunner en dunner worden. Eén van de belangrijkste oorzaken is veroudering. Het is een natuurlijk proces dat kraakbeen vanaf het 40e of 50e levensjaar minder sterk begint te worden. Daardoor gaat dit weefsel afbrokkelen. Deze aandoening kan ook ontstaan als na een ongeluk het kraakbeen zich niet goed heeft kunnen herstellen. Het ‘bekendste’ ongelukje is de zogenaamde boksers fractuur. Daarbij treedt er door een harde klap net onder de knokkel een breuk op, met blijvende restschade tot gevolg. Het betreft dan meestal de 4e of de 5e straal, dus de knokkel onder ringvinger en pink. Artrose aan het MCP-gewricht kan ook het gevolg zijn van reumatoïde artritis. De gewrichtsontstekingen kunnen dan het kraakbeen beschadigen.

Wat zijn de symptomen van artrose aan het MCP-gewricht?

Bij beginnende slijtage van het MCP-gewricht krijgt u te maken met pijn en stijfheid van de vinger. Daarna kunnen er zwellingen ontstaan. De klachten nemen toe wanneer u iets wilt oppakken of vastgrijpen. Naarmate de slijtage van het kraakbeen van het MCP-gericht toeneemt, kunt u uw hand steeds minder goed gebruiken. Het vastpakken van een kopje, het gebruiken van bestek of het opendraaien van een deksel wordt moeilijker en moeilijker. Deze problemen worden veroorzaakt door de combinatie van krachtverlies en pijn. Door de afbraakproducten van kraakbeen ontstaat er een lokale ontstekingsreactie, waardoor de pijn kan toenemen. Veel mensen met artrose aan het MCP-gewricht merken dan hun vingers richting de pink gaan wijzen.

artrose mcp gewricht

Diagnose MCP gewricht

Hoe wordt de diagnose artrose aan het MCP-gewricht gesteld? De arts zal allereerst vragen naar uw medische voorgeschiedenis en gerichte vragen stellen over de aard van uw klachten. Daarna zal hij de aangetaste vinger zorgvuldig onderzoeken. Meestal laat de arts een röntgenfoto van uw hand maken. Daarop kan hij goed zien of het kraakbeen in het MCP-gewricht aan slijtage onderhevig is.

Hoe wordt artrose aan het MCP-gewricht behandeld?

Er zijn diverse behandelingsmogelijkheden. Tegen de pijn kunt u de eenvoudige pijnstiller paracetamol gebruiken. Bij ernstige pijnklachten zal de arts u een ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID) voorschrijven. Deze medicijnen kunnen geregeld leiden tot bijwerkingen in de vorm van klachten aan het maag- en darmstelsel. Krijgt u hier mee te maken, dan kunt ook kiezen voor natuurlijke ontstekingsremmers, zoals vloeibare GroenlipmosselCurcumine of Zwarte bes-blad. Een spalk en aanpassing van de activiteiten leiden verder tot minder belasting van het aangetaste MCP-gewricht. Dit kan vaak helpen om de klachten te verminderen.

Wanneer wordt er geopereerd bij artrose aan het MCP-gewricht?

Als deze behandelingen geen succes opleveren, kan de arts een operatie voorstellen. Als het kraakbeen nog niet zo ernstig is beschadigd, kan er tot een synovectomie worden besloten. Tijdens deze operatie wordt het ontstoken gewrichtskapsel uit het gewricht verwijderd. Als het nodig mocht zijn, worden ook de pezen hersteld. Bij vergevorderde artrose kan gekozen worden voor een artrodese of een gewrichtsvervanging. In het eerste geval wordt het gewricht vastgezet. Dit heeft bij het MCP-gewricht van de duim nauwelijks gevolgen voor de functie van de duim. Dat is wel het geval bij een artrodese van het MCP-gewricht van de andere vingers. De functie wordt dan een stuk minder. De tweede mogelijkheid is het vervangen van het MCP-gewricht door een kunstgewricht. Dit zorgt ervoor dat de pijn verdwijnt en dat de vinger of duim weer optimaal gebruikt kan worden. Let wel, de succespercentages bij vingerprotheses liggen aanzienlijk lager dan bij een heup – of een kniegewrichtsvervanging. Dit wordt uiteraard mede veroorzaakt door de hoge functionele eisen die wij stellen aan het gebruik van onze handen en vingers maar ook aan de beperkte fixatie mogelijkheden die de arts heeft bij dit type operatie. Een goed gesprek vooraf met de behandelaar is dus essentieel zodat u goed weet wat u te wachten staat.

Veelgestelde vragen over artrose in het MCP-gewricht

Hoe kan ik het MCP-gewricht herkennen?

Dit gewricht zit tussen het middenhandsbeentje en het eerste vingerkootje. Op het moment dat u uw hand tot een vuist balt, zijn de knokkels duidelijk te zien. Daarom wordt het MCP-gewricht ook knokkelgewricht genoemd.

Wat merk ik van artrose aan het MCP-gewricht?

In het begin zal vooral de aangetaste vinger pijnlijk en stijf aanvoelen. Later kunnen er ook zwellingen ontstaan. Naarmate de slijtage toeneemt, kan de hand steeds minder goed gebruikt worden. Dat wordt veroorzaakt door een combinatie van pijn en krachtsverlies.

Is er een behandeling voor artrose aan het MCP-gewricht?

Paracetamol helpt tegen de pijn in het gewricht. Bij toenemende klachten kan de arts ontstekingsremmende pijnstillers voorschrijven. Een spalk kan helpen om de klachten te verminderen.

Kan artrose aan het MCP-gewricht operatief verholpen worden?

Bij matige beschadiging van het kraakbeen kan door middel van een synovectomie het ontstoken gewrichtskapsel worden verwijderd. Bij gevorderde klachten kan het gewricht worden vastgezet of vervangen worden door een prothese.

Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong

Jan Ide de JongHieronder een selectie van vragen over artrose in het MCP gewricht die orthopeed Jan Ide de Jong heeft ontvangen én beantwoord. Staat uw vraag er niet bij en moet deze écht beantwoord worden door een arts?
Stel dan direct uw vraag aan orthopeed Jan Ide de Jong over artrose of een andere aandoening.

Opties bij artrose MCP-gewricht?

Ik heb aanzienlijke artrose bij MCP gewricht van mijn rechter wijsvinger. Is er iets bekend van een behandeling hiervoor?
Daar zijn diverse opties voor. Spalkjes (veel variaties), kunstgewrichtjes (niet altijd een goed resultaat) en iets slikken van NSAIDs tot natuurlijke ontstekingsremmers (vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad). De laatste optie is niets doen en een beetje geduld hebben. Na het 70e levensjaar nemen de klachten heel spontaan af.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen