Ontstekingen in de gewrichten bij reumatoïde artritis en artrose

Deze content is medisch beoordeeld door orthopedisch chirurg Drs. J.I. de Jong. Jan Ide is reeds 35 jaar orthopeed en werkt bij de OPC Kliniek.

Artrose, reumatoïde artritis en andere reumatische aandoeningen gaan vaak gepaard met ontstekingen. Hoe ontstaan deze ontstekingen en wat is het doel daarvan? En hoe effectief zijn natuurlijke ontstekingsremmers bij het bestrijden van de klachten, zoals pijn en stijfheid?

ontsteking gewrichten

Alles over de rol van ontstekingen in de gewrichten

Reumatoïde artritis gaat gepaard met chronische ontstekingen in de gewrichten. Maar ook bij artrose mag de rol van ontstekingen beslist niet onderschat worden. Deze ‘brandhaarden’ kunnen het kraakbeen alleen maar verder beschadigen. Het bestrijden van ontstekingen is dan ook de beste methode om het nog aanwezige kraakbeen te beschermen tegen verdere degeneratie. Dit vermindert bovendien niet alleen de pijn en stijfheid, maar het kan ook helpen om een gewrichtsvervangende operatie (bijvoorbeeld van de knie of heup) uit te stellen.

Wat is een ontsteking?

Het lichaam reageert met een ontsteking op het moment dat weefsels zijn beschadigd door letsels of als er lichaamsvreemde stoffen zijn binnengedrongen. De ontsteking heeft altijd overal in ons lichaam dezelfde kenmerken: roodheid en zwelling van het ontstoken weefsel vanwege verhoogde doorbloeding, pijn en warmte. Dit is de standaard reactie van het lichaam op elke ‘bedreiging’ van buitenaf. Aan de buitenkant op de huid zijn al die specifieke reacties het duidelijkst zichtbaar voor iedereen. Kijk maar eens naar de lokale symptomen rondom een snijwondje. Aan de binnenkant van het lichaam, in bijvoorbeeld een darm of spier, gebeurt exact hetzelfde.

Wat is het doel van een ontsteking?

Het hoofddoel van een ontstekingsreactie is om de schadelijke bacteriën, virussen of schimmels te verwijderen en nieuwe bouwstoffen aan te voeren, zodat er herstel kan optreden. Deze opdracht wordt uitgevoerd door witte bloedcellen en immuuneiwitten. Een bijzondere oorzaak van een ontstekingsreactie zijn de zogenaamde auto-immuunziektes. ‘Auto-immuun’ betekent dat het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Eigen cellen worden niet meer goed herkend en onderscheiden van lichaamsvreemde cellen. Daarom worden ze aangevallen met een ontstekingsreactie als gevolg. Reumatoïde artritis, de ziekte van Bechterew, het syndroom van Sjögren, het Mixed Connective Tissue Disease (MCTD), Lupus erythematodes (LE) en Artritis Psoriatica zijn reumatische aandoeningen die als auto-immuunziekte worden aangemerkt.

Bij reumatoïde artritis zijn vooral de gewrichtsslijmvliezen, pezen, spieren en de gewrichtskapsels het doelwit van het ontspoorde immuunsysteem. Artrose is geen auto-immuunziekte, maar voornamelijk degeneratie van het kraakbeen in gewrichten bij het ouder worden. Dit kan wel gepaard gaan met milde ontstekingen. Op hun beurt irriteren deze ontstekingen het kraakbeen weer, waardoor het verder in kwaliteit en kwantiteit gaat afnemen. De doorgaande productie van kraakbeen-afbraakproducten leidt tot nieuwe ontstekingen en dus tot meer pijn en nóg meer kraakbeenschade.

Hoe wordt een ontsteking behandeld?

gewrichtsontsteking behandelingZowel bij reumatoïde artritis als artrose ligt de nadruk van de behandeling op het bestrijden van de ontstekingsverschijnselen. Doel daarvan is om de pijn te dempen en verdere beschadigingen van de gewrichten te voorkomen. Bij lichte tot matige pijn kan een eenvoudig middel als Paracetamol helpen om de klachten te verminderen. Als dit geen resultaat heeft, dan kan de arts NSAIDs voorschrijven. Deze ontstekingsremmende pijnstillers zijn effectief, maar de werking houdt slechts kort aan. Het nadeel van deze medicijnen is, dat ze vaak vervelende bijwerkingen geven. De klassieke NSAIDs remmen ook de werking van een enzym (COX-1) dat een beschermende invloed heeft op het maag-darmkanaal. Daardoor kunnen klachten als ontsteking van het maagslijmvlies, misselijkheid, braken en zelfs een maagzweer met bloedingen ontstaan. De moderne NSAIDs hebben geen remmende werking op COX-1, maar het is nog steeds niet bekend of deze geneesmiddelen écht veilig zijn. Ook een corticosteroïd injectie behoort tot de mogelijkheden om heel specifiek ontstekingen aan de pezen en gewrichten te behandelen. Bij reumatoïde artritis kan uw arts DMARDs voorschrijven. Dit zijn klassieke reumaremmers die de ontstekingen in de gewrichten onderdrukken. Tegenwoordig is er ook een nieuwe generatie middelen op de markt, de zogenaamde biologicals. Deze biologicals bevatten complexe polypeptiden(eiwitten) en antistoffen die het ontstekingsproces beïnvloeden. Ze zijn zeer effectief, maar helaas nog erg duur.

Zijn er natuurlijke middelen tegen ontstekingen?

Volgens Amerikaanse experts zijn er duidelijke aanwijzingen dat een aanpassing van het eetpatroon kan leiden tot minder ontstekingen. Vette zeevis als makreel, haring en zalm bevatten veel Omega 3-vetzuren, die een ontstekingsremmende werking hebben. Ook groene groenten, noten en vruchten bevatten veel van deze gunstige vetzuren. Daarnaast zijn er ook een aantal plantaardige producten met een ontstekingsremmende werking. Gember bijvoorbeeld. Als u last heeft van de gewrichten, kan het drinken van een alcoholvrije gemberdrank voor wat verlichting zorgen. Duivelsklauw of Harpagophytum procumbens zouden ook een pijnstillende en ontstekingsremmende werking hebben. Daarnaast kiezen veel mensen voor vloeibare GroenlipmosselCurcumine of Zwarte Bes-blad. Dit zijn natuurlijke ontstekingsremmers die actief zijn in de gewrichten.

Veelgestelde vragen over ontstekingen bij reumatoïde artritis en artrose

Is artrose dezelfde aandoening als reumatoïde artritis?

Nee, het gaat hier om twee verschillende aandoeningen. Bij artrose gaat het kraakbeen in de gewrichten slijten. Bij reumatoïde artritis ontstaan ontstekingen aan vooral de gewrichtsslijmvliezen, pezen, spieren en de gewrichtskaspels. De symptomen van beide aandoeningen komen met elkaar overeen. En dat zijn pijn, stijfheid en zwellingen.

Welke voedingsmiddelen kunnen gewrichtsontstekingen aanwakkeren?

Er zijn voedingsmiddelen die uw gewrichten nog meer pijn kunnen doen. Het gaat om geraffineerde suikers en granen, kunstmatige zoetstoffen en plantaardige oliën, zoals maisolie, arachideolie en sojaolie. Ook sommige soorten olijfolie kunnen de ontstekingsprocessen in uw gewrichten versterken.

Helpen alleen ontstekingsremmende pijnstillers bij gewrichtspijn?

Nee, er zijn natuurlijke ontstekingsremmers die bijna net zo goed werken als de NSAIDs die de arts voorschrijft. Op dit moment zijn vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad zeer in trek bij mensen met gewrichtsklachten. Er zijn nog geen negatieve bijwerkingen van beschreven.

Kan bewegen de gewrichtsklachten verder verergeren?

Bij artrose en reumatoïde artritis is het juist belangrijk om in beweging te blijven. Dit versterkt de spieren rondom de aangetaste gewrichten, zodat ze beter worden ondersteund. Dit vermindert de pijn bij het bewegen. Het advies is om dagelijks minimaal een half uur te wandelen, fietsen of zwemmen.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen