De grote polio-epidemieën uit de jaren vijftig laten decennia later ook hun sporen achter. Een groot aantal mensen, dat vroeger polio heeft gehad, krijgt 30 tot 40 jaar later opnieuw te maken met afname van de spierkracht. Dit wordt het Postpoliosyndroom of Postpoliomyelitis syndroom (PPS) genoemd. In Nederland komt deze spierziekte bij 60 op de 100.000 mensen voor. De toegenomen spierzwakte kan leiden tot achteruitgang in het lichamelijk functioneren en toenemende beperkingen in het dagelijks leven. Helaas is de oorzaak van PPS niet bekend.
Wat is polio?
Polio (poliomyelitis anterior acuta) wordt ook wel kinderverlamming genoemd. Het gaat hier om een infectie aan het ruggenmerg met de poliovirussen type 1, 2 of 3. Deze schadelijke indringers komen binnen via de mond en vermenigvuldigen zich in de keelholte. In 90 tot 95 procent van de gevallen verloopt deze ziekte zonder symptomen. Er kunnen hoogstens griepachtige verschijnselen optreden. In sommige gevallen tast het virus bepaalde cellen van het ruggenmerg aan. Er treden dan verlammingsverschijnselen op die meestal weer volledig herstellen. Bij sommige patiënten kunnen echter matige tot ernstige restverschijnselen ontstaan. Na de invoering van de Rijksvaccinatie in 1957, daalde het aantal gevallen van polio sterk in ons land. De laatste polio-epidemie in Nederland dateert uit 1992. Hoewel de World Health Organization in 2002 Europa poliovrij heeft verklaard, zijn er sindsdien nog enkele nieuwe poliogevallen geconstateerd.
Wat zijn de symptomen van het Postpoliosyndroom?
De afkorting PPS staat voor Post (=na), Polio en Syndroom (=complexe verschijnselen). Bij het Postpoliosyndroom ontstaan er nieuwe klachten bij een deel van de mensen die ooit polio hebben gehad. Deze klachten kunnen na 30 tot 40 jaar weer optreden. Dit is de reden dat de klachten vaak niet door de huisarts worden herkend. Ze worden toegeschreven aan het natuurlijke proces van veroudering. Daarom lopen er veel mensen in ons land met het Postpoliosyndroom rond, zonder dat ze dit zelf beseffen. De aandoening uit zich in een vermindering van spierkracht en uithoudingsvermogen. De patiënten zijn snel moe, voelen zich zwakker en voelen pijn in de spieren en gewrichten. Een ander veelvoorkomend symptoom is het niet kunnen verdragen van kou. In sommige gevallen kunnen er ademhalings- en slikproblemen ontstaan.
Waardoor worden de klachten van het Postpoliosyndroom veroorzaakt?
De precieze oorzaak van PPS is nog niet achterhaald. Er wordt vermoed dat de symptomen worden veroorzaakt door degeneratie van zenuwtakjes die in de herstelfase van polio worden gevormd. Deze hebben als functie om de verbinding tussen de spiervezels en het ruggenmerg te herstellen. Deze zenuwtakjes kunnen na 30 tot 40 jaar geleidelijk aan hun functie verliezen, waardoor het lijkt alsof de polio weer terugkomt. Wel heeft men inmiddels vastgesteld, dat chronische overbelasting een belangrijke risicofactor is bij het ontstaan van het Postpoliosyndroom. Daardoor kunnen deze zenuwtakjes beschadigd raken en afsterven. Deze chronische overbelasting kan al ontstaan door het uitvoeren van normale dagelijkse activiteiten.
Hoe wordt de diagnose Postpoliosyndroom gesteld?
Hebt u vroeger polio gehad en herkent u de klachten in dit artikel? Maak dan een afspraak met de polikliniek Neuromusculaire ziekten van een academisch ziekenhuis. Daar kunt u terecht voor het stellen van een diagnose of voor een second opinion. Deze centra beschikken over de meest actuele kennis op het gebied van neuromusculaire aandoeningen.
Hoe wordt het Postpoliosyndroom behandeld?
Het Postpoliosyndroom is een progressieve aandoening. Dat betekent dat de klachten geleidelijk aan toenemen. Zo neemt de spiersterkte ieder jaar met naar schatting één procent af. Op dit moment zijn er nog geen behandelingen voor deze ziekte. Ontstekingsremmers en pijnstillers hebben geen effect op de klachten. Belangrijk is om grote lichamelijke inspanningen te vermijden en bij vermoeidheid tijdig rust te nemen. Oefentherapie onder leiding van een fysiotherapeut kan helpen om de spieren sterker en de vermoeidheid minder te maken. Belangrijk is wel dat pijn en overbelasting daarbij vermeden wordt. Het is beter om geen prestatiegerichte trainingen te doen. Kies in plaats daarvan voor fietsen, zwemmen en wandelen. Verder is het belangrijk om te streven naar een goed lichaamsgewicht. Dit alles kan ertoe bijdragen dat de klachten minder worden.
U kunt uw huisarts vragen voor een doorverwijzing naar een revalidatie-instelling die ervaring heeft met neuromusculaire aandoeningen. U wordt dan behandeld en begeleid door een multidisciplinair team dat aangestuurd wordt door een gespecialiseerde revalidatiearts. De afdelingen Neurologie en Revalidatie van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam beschikken over zeer specifieke kennis van het Postpoliosyndroom.
Meer over het Postpoliosyndroom en vermoeidheid
Het is belangrijk dat patiënten met PPS de spieren zo efficiënt mogelijk gebruiken. Dat betekent dat alle belastende inspanningen vermeden moeten worden. Het is verstandig om geen bedden meer op te maken, onkruid te wieden of ramen te wassen. Neem zoveel mogelijk rustpauzes tussen de dagelijkse werkzaamheden en maak waar mogelijk gebruik van hulpmiddelen. Probeer op een stoel te zitten tijdens het koken, strijken of het uitvoeren van andere huishoudelijke taken. Soms zult u op uw werk moeten aangeven dat u vanwege uw aandoening liever parttime of thuis gaat werken.
Meer over het Postpoliosyndroom en pijn
Het kan belangrijk zijn om uw pijnlijke spieren en gewrichten op een manier te gaan gebruiken, zodat ze minder belast worden. De fysiotherapeut kan u daarbij helpen door u houdings- en bewegingscorrecties aan te leren. Gebruik orthopedische hulpmiddelen om uw spieren en gewrichten te ontlasten. Denk daarbij aan braces, speciale schoenen, korset, wandelstok of krukken. Massage kan helpen om de pijn te verzachten. Pijnstillers blijken doorgaans geen effect te hebben bij PPS.
Meer over het Postpoliosyndroom en ademhalingsproblemen
Als de ademhalingsspieren zijn aangetast door het Postpoliosyndroom, dan kan in overleg met de arts gekozen worden voor een neus- of mondmasker. Ook kunnen ademhalingsoefeningen worden aangeleerd. Het advies is om u jaarlijks te laten inenten tegen de griep en om de vijf jaar tegen pneumokokken. Dit om het risico op luchtweginfecties te voorkomen. Stoppen met roken is een absolute must.
Deel dit bericht
Tweet
Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.
Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.
Geschreven door Eugène Mathijssen
Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen
