(Degeneratieve) Scoliose

Scoliose – kromme rug – komt vooral voor bij meisjes tussen de 10 en 18 jaar. Maar ook volwassenen kunnen deze aandoening krijgen. Dit wordt degeneratieve scoliose genoemd, omdat artrose aan de wervels en tussenwervelschijven een rol speelt bij de scheefgroei van de rug. Ook osteoporose kan leiden tot deze aandoening.

scoliose

↳Inhoudsopgave

Scoliose (kromme rug) niet alleen jonge meisjeskwaal
Wat is een Scoliose nu precies?
Hoe ontstaat een Scoliose?
Degeneratieve scoliose bij volwassenen
Klachten Scoliose
Diagnose Scoliose
Behandeling Scoliose
Brace bij Scoliose
Operatie Scoliose
Download de scoliose app
Oefeningen scoliose
Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong

Scoliose (kromme rug) niet alleen jonge meisjeskwaal

De betekenis van Scoliose is ‘kromme rug’. Dat maakt in één keer duidelijk wat deze aandoening nu precies is. De wervelkolom is zijdelings gekromd en in veel gevallen ook om zijn as gedraaid. In ons land heeft 4 op de 1000 mensen Scoliose. Ieder jaar komen er ongeveer 1000 nieuwe patiënten bij. Dit zijn meestal meisjes tussen de 10 en 18 jaar.

Wat is een Scoliose nu precies?

Als je aan de voorkant of achterkant naar de wervelkolom of ruggengraat kijkt, dan staat deze normaal gesproken in een rechte lijn. Bij een normale houding van de rug zijn er van opzij wel vier natuurlijke krommingen te zien. Het gaat om een bolling vanuit het bekken en de billen, een holling vanuit de lage rug, een bolling van de middenrug en een holling in de nek. Deze S-vormen zijn nodig om het lichaamsgewicht zo efficiënt mogelijk te verdelen en om het lichaam goed in balans te houden. Daardoor is er minimale spierkracht nodig om het evenwicht te bewaren. Bij een Scoliose is de wervelkolom echter ook zijdelings verkromd, waardoor er één of twee bochten ontstaan. Meestal draait de wervelkolom ook om haar as, zodat er een bochel ontstaat. Bij een C-vormige Scoliose groeit de wervelkolom maar één kant op. Een S-vormige Scoliose komt echter het vaakst voor. Er zijn dan twee zijdelingse verkrommingen aanwezig. Men spreekt van een Scoliose als de bocht 12 graden of meer bedraagt.

Hoe ontstaat een Scoliose?

Scoliose kan aangeboren zijn. De aandoening ontstaat dan door één of meerdere aangeboren wervelafwijkingen. Het kan om halve wervels gaan of wervels die aan één kant aan elkaar zijn vastgegroeid. In de meeste gevallen ontstaat een Scoliose echter tijdens de groei van baby naar volwassene. Bij meisjes is de kans op deze aandoening groter dan bij jongens. Het jaar voor de eerste menstruatie maken zij immers een flinke groeispurt door. Dit verhoogt het risico van scheefstand. Scoliose is vaak erfelijk. Dat betekent, dat deze aandoening is sommige families vaker voorkomt.

Degeneratieve scoliose bij volwassenen

Een Scoliose kan ook op latere leeftijd nog ontstaan. In veel gevallen speelt dan een verschil in beenlengte een rol. Het lichaam past de houding en bewegingen aan, wat kan resulteren in een zijdelingse stand van de wervelkolom. Daarnaast kan een Scoliose het gevolg zijn van het verouderingsproces. Door artrose aan de wervels en tussenwervelschijven – en soms ook onder invloed van osteoporose – kan een reeds aanwezige bocht in graden toenemen. Deze vorm van Scoliose ontwikkelt zich tussen het 40e en 50e levensjaar.

Klachten Scoliose

Eén van de bekendste klachten bij deze aandoening is pijn in de rug. Deze pijn is vooral aanwezig wanneer er voorover wordt gebogen. Bij een bocht ter hoogte van de borst kunnen er problemen ontstaan met de bloedsomloop en ademhalingsproblemen optreden, omdat er organen in de verdrukking komen. Als de kromming van de wervelkolom lager aanwezig is, kan er door druk tegen de maag maagzuur in de slokdarm terechtkomen. Andere klachten kunnen zijn: hoofdpijn, uitstralende pijn naar de benen, stijfheid en vermoeidheid door een verminderde longfunctie.

Diagnose Scoliose

rug scolioseDe arts zal eerst een uitgebreid lichamelijk onderzoek verrichten. De wervelkolom zal daarbij van boven tot beneden grondig gecontroleerd worden. Er zal zorgvuldig worden gekeken of de schouders ten opzichte van elkaar scheef staan en of er zichtbare krommingen in de ruggengraat aanwezig zijn. Ook zal gecontroleerd worden op de aanwezigheid van een bult. Op een röntgenfoto kunnen de zijdelingse wentelingen van de ruggengraat goed in beeld worden gebracht. Wanneer een Scoliose is vastgesteld, zal de arts uitzoeken of de aandoening een duidelijk aanwijsbare oorzaak heeft. Bijvoorbeeld een verschil in beenlengte. Dit is belangrijk voor de verder behandeling van een Scoliose.

Behandeling Scoliose

Hoe eerder een Scoliose wordt vastgesteld, hoe beter de behandeling kan zijn. Daarbij is het hoofddoel om de verdere zijdelingse verkromming van de wervelkolom te stoppen. Als deze verkromming niet meer dan 25 graden bedraagt, zal eerst gekozen worden voor oefentherapie. Denk daarbij aan fysiotherapie, cesartherapie en mensendieck. Deze oefentherapeuten doen eigenlijk allemaal hetzelfde: de pijnklachten verminderen en de beweeglijkheid van de rug verbeteren. Ook kan de hulp van de chiropractor worden ingeroepen. Hij richt zich op stoornissen van het bewegingsapparaat.

Brace bij Scoliose

Bij een kromming tussen de 25 en 45 graden komt de orthopeed in beeld. Deze kan een brace adviseren. De Scoliose zal hierdoor niet verdwijnen. Het proces van verkromming kan wel gestopt worden en de kromming kan eventueel wat verminderen. Het gaat hier om een kunststof korset dat op maat wordt gemaakt. De brace steunt op je bekken en oefent druk uit op de bochten. Zo wordt de kromming gecorrigeerd. Onderzoek heeft uitgewezen dat een brace bij snelgroeiende bochten de kans op een operatie met gemiddeld 50 procent verminderd.

Operatie Scoliose

Wanneer de kromming meer dan 45 graden bedraagt, verliest de brace haar corrigerende werking. Er kan dan gekozen worden voor een operatie. Bij kinderen gaat de arts hier eerder toe over dan bij volwassenen. De wervelkolom bij volwassenen is namelijk stijver en herstelt langzamer. Tijdens zo’n operatie zet de orthopedisch chirurg de rug vast met behulp van metalen staven. Daardoor wordt verdere kromgroei voorkomen.

Download de scoliose app

De Sint Maartenskliniek heeft een app ontwikkeld die meer informatie geeft over de behandeling en operatie bij een Scoliose. Daar staan korte video’s op met specialisten die meer vertellen over de voorbereiding, het verloop van de operatie en het herstelproces. Zo kunt u zich goed voorbereiden op de ingreep. U kunt deze app downloaden via iTunes of de Google Play Store onder de naam ‘Scoliose Sint Maartenskliniek’.

Oefeningen scoliose

Oefening 1:

Ga op uw knieën zitten en zet uw handen op schouderbreedte op de grond. Strek uw benen naar achteren en verplaats uw tenen op heupbreedte. Span uw buik aan, zodat uw boven- en onderlichaam een rechte lijn vormen. Houd deze positie 10 tot 15 seconden vast. Doe deze oefening driemaal.

Oefening 2:

U ligt op uw rug met de benen op de grond gebogen. Kom voor voorzichtig omhoog. Eerst met de schouders en dan met de wervelkolom. Ga weer terug naar de beginpositie en herhaal deze oefening driemaal.

Oefening 3:

Ga op uw rug liggen en plaats uw voeten plat op de grond. Duw uw billen omhoog, totdat ze een rechte lijn vormen met uw bovenbenen en bovenlichaam. Houd deze positie 10 tot 15 seconden vast. Ga terug naar de beginpositie en doe deze oefening nog twee maal.

Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong

Jan Ide de JongHieronder een selectie van vragen over scoliose die orthopeed Jan Ide de Jong heeft ontvangen én beantwoord. Staat uw vraag er niet bij en moet deze écht beantwoord worden door een arts?
Stel dan direct uw vraag aan orthopeed Jan Ide de Jong over scoliose of een andere aandoening.

Waar komt die pijn vandaan?

Heb sinds enkele jaren artrose en scoliose van 38 graden. Ik gebruik sinds twee weken vloeibare groenlipmossel. Ook doe ik oefeningen om de rug/buikspieren te versterken, maar na de oefeningen heb ik veel pijn. Ik weet nu niet meer wat ik moet doen. Is het pijn van de scoliose, pijn van de artrose of spierpijn van de oefeningen? Ik weet het niet meer en ben bang dat ik door de oefeningen de klachten vererger.
Met een scoliose hoek van 38 graden kan het geen kwaad om een keer de orthopeed mee te laten kijken naar uw rug en de foto’s. Bovendien kijkt de orthopeed net even langs de bocht heen naar andere mogelijke aandoeningen en oorzaken van zo’n bocht. Kortom: vraag een verwijzing en ga eens naar de poli orthopedie.

Is er een verband?

Heb sinds drie jaar de diagnose osteoporose in de rug. Ook heb ik in de rug artrose, hernia en een scoliose. Hebben deze aandoeningen een verband met elkaar?
De artrose, osteoporose en scoliose kunnen allemaal met elkaar verband houden, maar ook los van elkaar ontstaan. De osteoporose zou ik proactief laten analyseren en behandelen om in de nabije toekomst vervelende botbreuken te vermijden.

Wat betekent mid lumbaal?

Zoek de betekenis van mid lumbaal. Ik heb namelijk een dextroconvexe mid lumbale scoliose met spondyloifyt vorming bij de wervels L5/S1. Bij de andere wervels is sprake van discusruimte versmalling. De scoliose bij mij is een S-bocht naar rechts (dextrovoncex).
Mid lumbaal betekent het gebied halverwege de lendenwervels. In uw geval zit de scoliose bocht het meest ter hoogte van de middelste lendenwervels (5 stuks).

Bocht van 50 naar 70 graden

Ik heb een 70 graden hyperkyfose, een kleine scoliose naar rechts en een Lordose. Vanaf 10-jarige leeftijd ben ik al ‘krom’. Vroeger werd er niets aan gedaan. Na mijn 50e (ben nu 66) is het duidelijk verergerd en in twee jaar zijn de graden van 50 naar 70 gegaan. Heb ik het vaak benauwd en heb darmproblemen. Altijd buikpijn. Kunt u mij zeggen wat de prognose is? Kan ik iets doen om de darmen vrij te houden, zodat ik wat minder pijn heb en wat kan ik doen tegen de behoorlijk heftige artrose langs de ruggengraat. Ik ben gevoelig voor medicatie en krijg van alle medicijnen (bijna) bijwerkingen. Ik ben nu behoorlijk invalide. Is het zo dat ik in een rolstoel kom?
Met het klimmen der jaren zal de bocht nog steeds iets verergeren, maar erg hard gaat dat op uw leeftijd niet meer. Een deel van de problematiek die voortvloeit uit deze kyfoscoliose is dus blijvend. U kunt zich nog eens wenden tot de Maartenskliniek in Nijmegen ter beoordeling en advies. Ik acht echter de kans uiterst klein dat ze nog operatieve kansen voor u zien om de bocht te verkleinen.

Pijn in nek- en schouderspieren

Ik ben 63 jaar en heb de laatste zes maanden behoorlijke rug- en nekschouderklachten. Op foto’s is geconstateerd dat ik scoliose van mijn ruggengraat heb ontwikkeld. Waarschijnlijk door een beenlengte verschil van 8 mm. Daar heb ik nu zolen voor. Met hulp van de manueeltherapeut, oefeningen en de zolen is mijn rugpijn nu bijna over. Ik blijf wel pijn houden aan mijn nek- en schouderspieren. Vooral als ik ga wandelen steekt de pijn op. Wat kan ik nog meer zelf doen?
Wellicht moet de manueel therapeut ook wat aandacht aan de nekregio besteden. Voor het wandelen adviseer ik Kybun schoenen. Deze zullen ook bijdragen aan het verminderen van uw rugprobleem en in het verlengde daarvan uw nek/schouder klacht. Tot slot: een deel van uw klachten ontstaan door secundaire spierspanning om te compenseren voor de afwijkende houding. Dat houdt geen spier eindeloos vol. Ontspanningsoefeningen (yoga?) zullen u daarom zeker helpen denk ik.

’s Morgens veel pijn

Heb veel pijn door scoliose. Kan ’s nachts goed slapen, maar ’s morgens begint de ellende. Heel circuit van specialisten gehad. Als laatste een orthopeed. Wat kan ik nog doen?
Nog eens naar scoliose centrum gaan, meestal in een academisch ziekenhuis. Maar als er echt niets aan te doen is, blijft er weinig over. Spieren rond wervelkolom trainen, pijnstillers of vloeibare groenlipmossel gebruiken, naar een chiropractor gaan en Bowen therapie eens proberen. Een goed orthopedisch korset doet soms ook wonderen.

Stabiliseren scoliose?

Ik heb een foto laten maken van mijn heupen. Daar is uitgekomen dat ik een minimale scoliose heb. Wat adviseert u aan voedingssupplementen of medicamenten om de scoliose te stabiliseren?
Daar zijn geen medicijnen of voedingssupplementen voor. Ik adviseer versterking van het eigen spierkorset door training en bewegen. Verder: gewicht optimaliseren.

Heeft een brace nog zin?

Mijn dochter van 16 heeft scoliose (C kromming) van 30 graden. Mij is verteld dat een brace geen zin heeft, omdat ze ‘uit de groei’ zou zijn. Ik vraag me af of dit echt zo is? Wat als ze nog 1 of 2 cm zal groeien, zal een brace dan niet nog steeds iets doen? Al is het puur ter voorkoming van nog ergere vergroeiing? En is fysiotherapie een goeie keus of kan ik beter naar een chiropractor gaan?
Klopt, twee jaar na de menarche is de groei er eigenlijk uit en neemt de bocht niet meer toe. Dus daarom geen korset. Wel kan een korset bij klachten wat dempend werken, maar niet meer corrigerend. Chiropraxie helpt voor eventuele klachten, maar niet voor verbetering van de kromming. Fysiotherapie heeft maar zeer beperkt nut (eigenlijk geen). Daarom adviseer ik eerder de Mensendieck therapeut. Actief het spierkorset oefenen is voor nu en de toekomst ook erg belangrijk.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen