Etalagebenen: staren door winkelruiten als u niet meer verder kunt lopen

Deze content is medisch beoordeeld door orthopedisch chirurg Drs. J.I. de Jong. Jan Ide is reeds 35 jaar orthopeed en werkt bij de OPC Kliniek.

Eén op de vijf volwassenen boven de 50 jaar heeft last van claudicatio intermittens. De populaire benaming van deze aandoening is ‘etalagebenen’. Deze term refereert aan het regelmatig stilstaan van patiënten voor etalages in een winkelstraat. Door vernauwing van een slagader (atherosclerose) in de benen ondervinden ze veel klachten na een stukje lopen. Door even rust te nemen, zakt de pijn weg en kan de tocht vervolgd worden. Het tweede woord van de Latijnse benaming – intermittens – betekent ‘met tussenpozen’. Het eerste woord claudicatio verwijst naar Claudius. Deze Romeinse keizer liep namelijk mank. Medisch gezien had deze aandoening nooit naar hem vernoemd moeten worden. Hij liep mank door een aangeboren afwijking en had – zover men het heeft kunnen nagaan – geen last van etalagebenen.

etalagebenen

↳Inhoudsopgave

Wat zijn etalagebenen?
Wat zijn de vier stadia van etalagebenen?
Wat is de oorzaak van etalagebenen?
Wat zijn de symptomen van etalagebenen
Hoe worden etalagebenen behandeld?
Looptraining vermindert klachten en vergroot de loopafstand
Liever zelf wandelen?

Wat zijn etalagebenen?

Claudicatio intermittens wordt veroorzaakt door een gestoorde doorbloeding van de benen. Dit is het gevolg van afzetting van kalk en vetachtige substanties tegen de binnenwand van de slagaders. Dit wordt plaquevorming genoemd. Door dit proces kunnen de beenslagaders nauwer en nauwer worden. De beenspieren krijgen vervolgens te weinig bloed en zuurstof bij inspanning, zoals lopen, rennen en traplopen. Daardoor gaan de spieren verzuren en ontstaat er een krampende pijn in de kuiten. Binnen een paar minuten van rust zal de pijn weer afnemen. Na een stukje lopen keren de klachten echter weer terug.

Wat zijn de vier stadia van etalagebenen?

Artsen delen Claudicatio intermittens in vier fasen in. In het begin zijn de beenslagaders wel vernauwd, maar worden er nog geen typische klachten ondervonden. In de volgende fase krijgt u daadwerkelijk last van etalagebenen. Als u meer dan 100 meter pijnvrij kunt lopen, wordt over stadium 2A gesproken. Bij stadium 2B is deze loopafstand korter.

aderverkalking etalagebenenDe volgende stap van Claudicatio intermittens is, dat uw benen en/of voeten ook in rust pijn doen. De toevoer van bloed en zuurstof naar uw benen is dan door plaqueafzettingen ernstig in de knel geraakt. In het laatste stadium gaan bij de artsen alle alarmbellen af. Er ontstaan niet-genezende wonden en het risico op afsterven van weefsel neemt toe. Daardoor bestaat de kans dat een teen of zelfs voet geamputeerd moet worden. Fase 3 en 4 worden door artsen kritieke ischemie genoemd, omdat de bloeddruk in de benen dan gevaarlijk laag is.

Wat is de oorzaak van etalagebenen?

De belangrijkste oorzaak van etalagebenen is dus atherosclerose: slagaderverkalking in de benen. Uw leefstijl bepaalt in grote mate of u mogelijk last kunt gaan krijgen van deze aandoening. Mensen die gezond eten, veel bewegen en niet roken, zullen minder kans hebben op het ontwikkelen van atherosclerose. Niet alleen in de benen, maar ook in andere slagaders die door het lichaam lopen. Dit zijn de belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van slagaderverkalking:

  • Roken maakt de binnenkant van de vaatwand ruwer, waardoor er zich heel eenvoudig vetachtige substanties kunnen ophopen.
  • Verzadigd vet in de voeding verhoogt het LDL-cholesterol in het bloed. Dit slechte vet hoopt zich heel gemakkelijk tegen de vaatwanden op, waardoor de doorgang steeds nauwer wordt.
  • Door overgewicht (als gevolg van het eten van veel verzadigde vetten) neemt de kwaliteit van uw vaatwanden af.
  • Door weinig lichaamsbeweging worden de vaten stugger, zodat er gemakkelijk vet afgezet kan worden.
  • Ook het ouder worden speelt een rol. Met het stijgen der jaren neemt de flexibiliteit van de vaatwanden geleidelijk af. Daardoor neemt het risico op slagaderverkalking toe.
  • In sommige families komt veel atherosclerose voor. Erfelijkheid kan dus een rol spelen.
  • Ook bepaalde aandoeningen kunnen een rol spelen, zoals diabetes mellitus (suikerziekte) en een hoge bloeddruk (hypertensie).

Wat zijn de symptomen van etalagebenen

De belangrijkste klacht is pijn bij het lopen. Na een vaste loopafstand krijgt u last van krampachtige pijn in uw benen. Deze treedt meestal op in uw kuiten, maar kan ook – afhankelijk van de vernauwing – voorkomen in uw bovenbenen of bilspieren. Verder lopen lijkt niet meer mogelijk. Na een paar minuten rust neemt de pijn af en kunt u weer verder. Bij ernstige vernauwingen is de loopafstand slechts enkele tientallen meters. Bovendien treedt dan de pijn ook in rust op door een te lage bloeddruk. Dit komt vooral ’s nachts voor. Door de vernauwing van de beenslagaders worden er te weinig bloed, zuurstof en voedingsstoffen naar de benen aangevoerd. Dit kunt u ook merken aan o.a. koude voeten, kalknagels, minder gevoel in uw benen, geen haargroei meer op de benen en voeten en te langzaam groeiende teennagels.

Hoe worden etalagebenen behandeld?

De huisarts zal de bloeddruk aan uw armen vergelijken met die van uw enkels. Dit wordt de arm-enkelindex genoemd. Bij slagadervernauwing is de bloeddruk in uw enkels aanmerkelijk lager dan in uw arm. In het beginstadium van etalagebenen kunt u zelf nog veel doen om de doorbloeding van uw benen te verbeteren. Veel wandelen bijvoorbeeld. Deze inspanning stimuleert de bloedtoevoer naar de kleine haarvaatjes. Zo ontstaan er na verloop van tijd alternatieve routes die het bloed om de vernauwingen heen loodsen. Zo worden uw benen weer beter van bloed voorzien en nemen de klachten bij het lopen af. Daarnaast zal de huisarts u dwingend aansporen om direct te stoppen met roken en om gezonder te gaan eten. Met minder verzadigd vet, omdat dit het cholesterol – onderdeel van de plaquevorming tegen de vaatwanden van de beenslagaders – verhoogt.

Er bestaan helaas geen medicijnen om etalagebenen te behandelen. De arts zal in een gevorderd stadium van deze aandoening medicijnen tegen hoge bloeddruk, tegen een hoog cholesterol of bloedverdunners voorschrijven. Deze moet u dan de rest van uw leven blijven gebruiken. Soms kan de vernauwde beenslagader worden ‘gedotterd’, waardoor de bloeddoorstroming weer wordt hersteld. Bij zeer ernstige klachten kan tot een operatie worden overgegaan. Meestal gaat het om een ‘bypass’. Er wordt dan met een goede ader van de patiënt of een kunstexemplaar een omleiding gemaakt.

Looptraining vermindert klachten en vergroot de loopafstand

looptraining etalagebenenLooptraining is de belangrijkste behandelingsvorm bij beginnende en gevorderde etalagebenen. Dit kunt u het beste doen onder begeleiding van een gespecialiseerde oefentherapeut of fysiotherapeut. Veel mensen met etalagebenen gaan anders lopen om de pijn in de benen te verminderen. Dit kost extra energie (en zuurstof) en vergroot de kans op blessures door een verkeerde belasting van de gewrichten. Een gespecialiseerde therapeut kan u helpen om uw looptechniek te verbeteren. Dit vermindert het zuurstofgebruik en de pijnklachten. Bovendien wordt de verdere ontwikkeling van slagaderverkalking in de benen vertraagd. Onderzoek toont aan dat de maximale loopafstand op deze manier verdubbeld kan worden, en in sommige gevallen zelfs verviervoudigd. In principe worden de eerste 12 behandelingen door uw ziektekostenverzekeraar vergoed. Neem voor de zekerheid eerst even contact met uw zorgverzekeraar op of de kosten voor looptraining ook daadwerkelijk volledig vergoed worden. Uw arts kan uw doorverwijzen naar een gespecialiseerde therapeut, of zoek hier een fysiotherapeut bij u in de buurt op:
www.claudicationet.nl.

Liever zelf wandelen?

Wilt u liever zelf trainen om de symptomen van etalagebenen te verminderen? Dan wordt dit wandelprogramma aanbevolen:

  • Lopen tot u matige pijn voelt
  • Rusten om de pijn te verlichten
  • Weer lopen
  • Deze cyclus gedurende 30 tot 45 minuten volhouden
  • Drie of meer dagen per week wandelen


Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen