Artrose: hoe om te gaan met emoties?

Deze content is medisch beoordeeld door orthopedisch chirurg Drs. J.I. de Jong. Jan Ide is reeds 35 jaar orthopeed en werkt bij de OPC Kliniek.

Veel mensen met artrose leven in angst over hoe hun toekomst er uit gaat zien. Hoe is straks mijn kwaliteit van leven? Angst is een slechte raadgever en kan zelfs uitmonden in een depressie. Daarom zullen patiënten niet alleen aandacht moeten hebben voor hun lichamelijke, maar ook geestelijke gezondheid.

Artrose en emoties

Angst voor de toekomst houdt patiënten in een ijzeren greep

Puur technisch gezien is artrose een lichamelijke aandoening. Het kraakbeen in de gewrichten slijt af, waardoor er ontstekingen en pijn ontstaan. Het is dan ook minder goed nieuws wanneer u te horen krijgt, dat u aan deze chronische ziekte lijdt. En het is ook niet verrassend dat veel mensen negatieve gedachten en emoties kunnen krijgen bij de diagnose ‘artrose’. Dit kan uitmonden in angst over hoe het in de toekomst verder met u moet. Kan ik straks nog blijven werken, hoe lang kan ik nog mijn favoriete sport bedrijven en kan ik nog van het leven genieten met stijve en pijnlijke gewrichten? Het zal u duidelijk zijn: als artrose-patiënt moet u ook veel aandacht besteden aan het behoud van een goede geestelijke gezondheid. En dat kan door de opkomende emoties in goede banen te leiden. Anders ligt het gevaar van een depressie op de loer.

Angst en artrose

Angst komt vaak voor bij mensen die artrose hebben. Dit is meer dan alleen een gevoel van stress en bezorgdheid. Dit verdwijnt meestal weer op het moment dat de stressvolle situatie voorbij is. Bijvoorbeeld een financieel probleem, sollicitatiegesprek of een ruzie binnen het gezin. In het geval van artrose is het probleem blijvend. De angstige gevoelens zullen dus niet zo snel verdwijnen. Het gevaar is aanwezig, dat deze angst omslaat in een depressie.
Angst kan de kwaliteit van uw leven en dagelijks functioneren negatief beïnvloeden. De meest voorkomende symptomen zijn snelle ademhaling, rusteloosheid, paniekaanvallen en een gespannen gevoel. Ook kunt u angst hebben voor onbegrip in uw directe omgeving of van uw collega’s. Dit kan van invloed zijn op uw sociale leven of het functioneren op uw werk.

Depressie en artrose

Voortdurende angstgevoelens kunnen uiteindelijk uitmonden in een depressie. Uit een recent onderzoek van EPOSA – een Europees onderzoeksproject naar artrose – blijkt dat dit probleem wel zeker speelt. Vooral oudere patiënten tussen de 74 en 85 jaar met veel pijn hebben meer last van depressieve symptomen. Vooral een stabiele pijn in de gewrichten gaat gepaard met een hopeloos en uitzichtloos gevoel. Opvallend genoeg speelt dit minder bij artrose-patiënten die ‘goede’ en ‘slechte’ dagen hebben. Daardoor zijn ze waarschijnlijk geestelijk beter opgewassen tegen periodes dat de chronische pijn in de gewrichten opspeelt. Ze weten immers dat er weer een tijd aanbreekt met minder pijn. Uit deze studie blijkt verder, dat meer pijn minder depressies oproept bij artrose-patiënten tussen de 65 en 74 jaar. De groep heeft mogelijk meer strategieën om met de pijn om te kunnen gaan.

Zonder angst meer grip op artrose

Voortdurende angst kan overgaan in een depressie. Deze gemoedstoestand grijpt diep in op uw leven. U verliest uw interesse in werk, hobby’s en activiteiten waar u normaal zo van geniet. In veel gevallen heeft u gebrek aan energie, moeite met slapen, kunt u zich slecht concentreren en raakt u snel geïrriteerd. Uit een Australisch onderzoek is naar voren gekomen, dat meer dan 30 procent van de artrose-patiënten zich wel eens depressief voelt. Angst komt vaker voor bij mensen met artrose dan bij mensen zonder deze gewrichtsaandoening. Uit deze studie bleek ook, dat één op de zeven patiënten met reumatoïde artritis eveneens in angst leven. Het beheersen van angst en depressie kan de kwaliteit van het leven van mensen met artrose én andere reumatische gewrichtsklachten aanzienlijk verbeteren. Bovendien bent u beter in staat om de chronische gewrichtsontstekingen onder controle te houden en kunt u beter omgaan met deze aandoening zelf.
Als u last heeft van artrose, is het dan ook belangrijk om uw geestelijke veerkracht te versterken. Dat helpt u om mentaal en emotioneel beter met uw lichamelijke beperkingen om te kunnen gaan. Hier volgen zeven tips om uw weerbaarheid te vergroten en angstige en depressieve gevoelens te vervangen door een positieve houding.

Zeven tips

1) Krijg controle over de situatie

Stel uw arts zoveel mogelijk vragen over artrose en het behandelplan. Hoe meer u weet, hoe beter u begrijpt hoe u met uw gewrichtsproblemen een zo actief mogelijk leven kunt leiden. Deze kennis geeft u ook meer controle over de situatie. De artrose is misschien niet zo beperkend als u aanvankelijk dacht.

2) Neem een positieve houding aan

Probeer uw aandacht af te leiden van de negatieve aspecten van het leven met artrose. Een positieve instelling bij artrose helpt u om beter de nieuwe mogelijkheden te zien die nu voor u open staan.

3) Tel uw zegeningen

Denk niet teveel na over artrose. Focus u in plaats daarvan op alle goede dingen die in uw leven gebeuren. Door u te concentreren op positieve zaken, wordt u gemotiveerd om stappen vooruit te zetten.

4) Accepteer uw ‘nieuwe normaal’

U zult waarschijnlijk niet meer in staat zijn om volledig te functioneren zoals u gewend bent. Ga daarom op zoek naar andere manieren om plezier te beleven aan uw favoriete activiteiten. Speelt u graag tennis? Schakel dan van enkelspel over naar het minder belastende dubbelspel. Of schakel over van hardlopen naar stevig doorwandelen.

5) Blijf bewegen

Uw arts zal u niet voor niets geadviseerd hebben om vooral te blijven bewegen. Dat is niet alleen goed voor uw lichamelijke gezondheid. Bewegen verbetert ook de gemoedstoestand en slaapbereidheid. Iedere dag een half uur wandelen, fietsen of zwemmen helpt ook om uw lichaamsgewicht onder controle te houden. Daardoor neemt de druk op uw gewrichten af. Bewegen houdt ook de spieren rondom de aangetaste gewrichten sterk. Dat zorgt voor minder pijn en stijfheid, zodat u zich niet alleen lichamelijk, maar ook geestelijk beter zult voelen.

6) Zoek ondersteuning

Vraag uw familie, vrienden, kennissen en collega’s om ondersteuning. Dan hebt u niet het gevoel dat u er alleen voor staat. Hulp vragen is beslist geen teken van zwakte. Iedereen om u heen wil u waarschijnlijk helpen. Vaak weten ze niet hoe en aarzelen daarom om hun hulp aan te bieden. Zet daarom zelf de eerste stap.

7) Haal de angel uit artrose

Minder pijn zorgt voor minder angst. Aan het slijtageproces van de gewrichten zelf kunt u weinig doen. Het kraakbeen dat verdwenen is, komt niet meer terug. Wel ontstaan er als gevolg van de artrose ontstekingen in de gewrichten. Probeert u hiertegen eens vloeibare groenlipmossel, curcumine of zwarte bes-blad. Dit zijn natuurlijke ontstekingsremmers die vooral actief zijn in en rond de gewrichten.

Veelgestelde vragen over artrose en emoties

Wat is de invloed van stress op artrose?

Hoge stressniveaus kunnen leiden tot allerlei lichamelijke klachten. Zelfs bij mensen die gezond zijn. Bij patiënten met artrose kan stress de gewrichtspijn verergeren. Dit zorgt voor meer stress en dus nog meer pijnklachten. Het is dus belangrijk om bij artrose er alles aan te doen om de stress te verminderen.

Kan artrose plotseling verergeren?

De voorgang van artrose is onvoorspelbaar. U kunt lange tijd geen klachten hebben, terwijl op röntgenfoto’s de beschadigen aan het kraakbeen duidelijk zichtbaar zijn. Andersom kan ook het geval zijn. De klachten kunnen gedurende enkele weken of maanden verergeren in een stadium waarop de röntgenfoto’s vrijwel nog niets te zien is.

Hoe erg kan artrose worden?

Artrose is een degeneratieve ziekte die na verloop van tijd verergert en vaak resulteert in chronische pijn. Gewrichtspijn en stijfheid kunnen zo ernstig worden, dat het moeilijk wordt om dagelijkse taken uit te voeren. Ernstige pijn kan leiden tot depressie en slaapstoornissen. Soms leidt artrose tot invaliditeit.

Hoe snel verloopt het slijtageproces van het kraakbeen bij artrose?

Bij de meeste mensen is dit een geleidelijk proces. Het verloopt langzaam, maar professief. Recent onderzoek geeft echter aan, dat niet alle gevallen van artrose verslechteren. Soms stabiliseert de aandoening zelfs. Snel voortschrijdende gewrichtsschade komt niet vaak voor bij artrose.

Kan ik verlamd raken door artrose?

Na jarenlang gebruik kan het beschermende kraakbeen tussen de gewrichten beginnen te slijten. Uiteindelijk verdwijnt het helemaal, zodat de botten tegen elkaar gaan schuren. Artrose is zelden verlammend. Maar de pijn kan wel een grote impact op uw leven hebben.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen