Sarcoïdose: spontane ontstekingen in weefsels en organen

Bij Sarcoïdose of de ziekte van Besnier Boeck Schaumann ontstaan er spontane ontstekingen in uw weefsels en organen. In bijna alle gevallen raken ook uw gewrichten ontstoken, zoals de enkels. Hoewel het hier om een zeldzame ziekte gaat, vermoedt het Erasmus Universitair Medisch Centrum dat deze ziekte vaker voorkomt dan wordt aangenomen. Bij veel mensen verloopt deze aandoening namelijk zonder merkbare klachten.

Sarcoïdose

De ziekte van Besnier Boeck Schaumann kan ook gewrichtspijn veroorzaken

Bij sarcoïdose – ook wel de ziekte van Besnier Boeck Schaumann genoemd – ontstaan er spontane ontstekingen in organen en weefsels van het lichaam. Deze aandoening komt bij negen van de tien patiënten voor in de longen, maar ook de lymfeklieren, ogen en gewrichten kunnen getroffen worden door sarcoïdose. De meest gevaarlijke plaatsen zijn het hart en het zenuwstelsel. Er zijn twee vormen van deze ziekte. U kunt last hebben van acute sarcoïdose of chronische sarcoïdose. Besnier Boeck Schaumann is meestal niet levensbedreigend. Interessant feitje: in 1999 is Koning Willem-Alexander genezen van een milde vorm van sarcoïdose.

Hoe vaak komt sarcoïdose voor?

Naar schatting 40 op de 100.000 Nederlanders heeft sarcoïdose. Per jaar krijgen gemiddeld 2000 mensen deze diagnose te horen. De ziekte van Besnier Boeck Schaumann wordt dan ook gerekend tot de zeldzame ziekten. Europese artsen brengen een aandoening in deze categorie onder, wanneer een ziekte bij 1 op de 2000 mensen voorkomt. Het Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam gaat er van uit, dat het aantal patiënten een stuk hoger is dan 40 op de 100.000 landgenoten. Bij 30 tot 60 procent van de mensen verloopt sarcoïdose namelijk zonder klachten.

Wat is sarcoïdose nu precies?

De ziekte werd het eerst beschreven door de artsen Ernest Henri Besnier uit Frankrijk, Cæsar Peter Møller Boeck uit Noorwegen en Jörgen Nilsen Schaumann uit Zweden. Tegenwoordig wordt de term sarcoïdose het meest voor deze ziekte gebruikt. Bij deze aandoening ontstaan ontstekingen in willekeurige organen en weefsels. Daarbij komen grote aantallen witte bloedcellen vrij, die zich ophopen. Deze afweercellen vormen in de organen en weefsels knobbeltjes, die granulomen worden genoemd.
In de meeste gevallen lossen deze granulomen vanzelf weer op. Soms heeft de patiënt helemaal niet eens gemerkt dat er iets aan de hand was. Blijven deze knobbeltjes echter zitten, dan kan het functioneren van het orgaan in gevaar komen. Zo worden de longen het meest getroffen door deze aandoening. Door de granulomen worden er overal aan het longweefsel littekens gevormd. Dit kan tot blijvende beschadigen leiden, waardoor klachten als benauwdheid en hoesten kunnen ontstaan.

Wat is acute sarcoïdose?

SarcoïdoseDeze acute vorm wordt ook wel de ziekte of syndroom van Löfgren genoemd. Acute sarcoïdose komt het meest voor in de lymfeknopen of longen. Meestal merkt u niet zoveel van ontstekingen in de lymfeknopen. Dat is anders wanneer uw longweefsel door de ontstekingen en granulomen wordt aangetast. Het belangrijkste symptoom is dan kortademigheid, vooral als u zich ingespannen heeft. Andere klachten kunnen branderige, droge of ontstoken ogen, koorts, vermoeidheid, gewichtsverlies en nachtzweten zijn. Ook kunnen paarsrode vlekken en verdikkingen aan beide onderarmen en scheenbenen ontstaan. Deze voelen vaak pijnlijk aan. Acute sarcoïdose kan verder gepaard gaan met gewrichtsontstekingen. Deze komen het meest voor in één of beide enkels. Na verloop van tijd neemt deze aandoening een rustiger verloop aan. In 80 procent van de gevallen gaan de klachten binnen een tot twee jaar weer vanzelf over.

Wat is chronische sarcoïdose?

Bij deze vorm ontstaan de klachten heel geleidelijk. Het eerste wat u daarvan merkt, is kortademigheid en een aanhoudend hoestje. In dat geval zijn de ontstekingen aanwezig in uw longen. De ziekte kan zich ook openbaren in andere weefsels en organen van uw lichaam. En dat zijn de huid, ogen en gewrichten. Dit kan leiden tot klachten als vermoeidheid, gewichtsverlies, nachtzweten, koorts, hartritmestoornissen, slecht horen en duizeligheid. Bij chronische sarcoïdose zijn de klachten minder hevig, maar blijven langer aanhouden. Het genezingsproces duurt minimaal drie jaar.

Meer over acute en chronische gewrichtsklachten bij sarcoïdose

Gewrichtsklachten komen zowel bij acute als chronische sarcoïdose veelvuldig voor. In bijna alle gevallen zijn de gewrichten in één of beide enkels ontstoken. Bij sommige patiënten kunnen de handen, voeten of schouders pijnlijk aanvoelen. Klachten aan de knieën, polsen en ellebogen komen vrijwel nooit voor. Bij één procent van de patiënten met chronische sarcoïdose treedt reumatoïde artritis op. Vooral de grote gewrichten worden getroffen. Dit gaat vaak in combinatie met een peesschede-ontsteking (tenosynovitis) van de vingers.

Wat is de oorzaak van sarcoïdose?

Omdat het hier om een zeldzame ziekte gaat, wordt er weinig onderzoek naar gedaan. Daarom is nog maar weinig bekend over de precieze oorzaak van sarcoïdose. Wetenschappers die zich wel op deze ziekte richten, hebben nog grote raadsels waarom deze ontstekingen zo spontaan in de weefsels en organen ontstaan. Er zijn aanwijzingen, dat bepaalde genen een rol spelen bij deze aandoening. Dat betekent dat de ziekte van Besnier Boeck Schaumann erfelijk is. Maar er wordt ook vermoed dat bepaalde factoren van buitenaf een rol spelen. Dit wordt nu verder onderzocht. Eén van die externe factoren zou blootstelling aan zonlicht kunnen zijn. Vitamine D zou bij sarcoïdose de vorming van calcium-gevulde granulomen stimuleren. Dus patiënten wordt geadviseerd minder in de zon te lopen en het eten van voedingsmiddelen die rijk zijn aan deze vitamine zoveel mogelijk te beperken.

Hoe wordt de diagnose sarcoïdose gesteld?

Het kan soms jaren duren voordat deze diagnose wordt gesteld. De klachten die de patiënt heeft, zijn immers niet specifiek voor sarcoïdose. Ze kunnen bij heel veel andere ziekten passen. Bovendien gaat het hier om een zeldzame ziekte. Artsen zullen dus niet snel aan deze aandoening denken. En dus niet gericht naar de ziekte van Besnier Boeck Schaumann op zoek gaan. Als de specialist wel aan deze mogelijkheid denkt, dan zal er behoorlijk wat onderzoek uitgevoerd moeten worden om de juiste diagnose te kunnen stellen. Naast een uitgebreid lichamelijk onderzoek, zal er een bloedonderzoek worden uitgevoerd. Bovendien zal er een röntgenfoto of CT-scan worden gemaakt. Om de diagnose definitief te maken, zal een biopsie worden genomen van één van de door sarcoïdose aangetaste gebieden. Dit is meestal een stukje weefsel uit de longen. In het laboratorium wordt dit onderzocht op karakteristieke afwijkingen.

Hoe wordt sarcoïdose behandeld?

De meeste patiënten genezen binnen een paar jaar vanzelf van sarcoïdose. Vaak is er geen behandeling nodig. Als de klachten hevig zijn, dan kan de arts prednison of ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs) voorschrijven. Met deze behandeling wordt direct gestart op het moment dat de ontstekingen in het hart, de ogen of het zenuwstelsel aanwezig zijn. Sommige patiënten kunnen ook baat hebben bij TNFα-remmers. Deze zogenaamde biologicals remmen dit boodschapper-eiwit dat een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van ontstekingen. Er wordt nog onderzoek verricht naar de optimale dosering en behandelingsduur.
Als alternatief kan er een zogenaamd steroïd-sparend medicijn worden voorgeschreven, zoals Methotrexaat of Azathioprine. Bij oogontstekingen zal de arts Mycophenolaten of Ciclosporine voorschrijven. Bij huidklachten heeft Plaquenil een gunstig effect. Aangezien het hier om een ontstekingsziekte gaat, zou in theorie vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad een werking moeten hebben. Er zijn gevallen bekend, dat deze natuurlijke ontstekingsremmers niet alleen werken bij artrose en reumatoïde artritis, maar ook verlichting kunnen brengen bij astmatische klachten. Indien iemand ervaringen heeft met deze natuurlijke ingrediënten bij sarcoïdose dan horen wij die graag!

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen