Lumbale stenose: pijn in de onderrug door vernauwing wervelkanaal

Deze content is medisch beoordeeld door orthopedisch chirurg Drs. J.I. de Jong. Jan Ide is reeds 35 jaar orthopeed en werkt bij de OPC Kliniek.

Lumbale stenose is één van de oorzaken van lage rugpijn bij oudere volwassenen. Door vernauwing van het wervelkanaal komt het ruggenmerg in de verdrukking. De pijn kan daarbij uitstralen naar de billen en benen. Herkent u zich in deze klachten? Dan kunt u hier alles lezen over de oorzaak, symptomen en behandeling.

Lumbale stenose

Lumbale stenose of kanaalstenose

Pijn in de onderrug die uitstraalt naar uw billen en benen? Mogelijk hebt u last van lumbale stenose of kanaalstenose. Bij deze aandoening is het wervelkanaal nauwer geworden, waardoor het ruggenmerg en de uitlopers van de zenuwen in de verdrukking zijn gekomen. De klachten – die veel op die van een hernia lijken – komen vooral op latere leeftijd voor. Een stenose is dus een gevolg van veroudering. Deze aandoening is dan ook een geregeld voorkomende oorzaak van lage rugklachten bij mensen van 55 jaar en ouder.

Waar in het wervelkanaal zit de vernauwing bij stenose?

De wervelkolom is opgebouwd uit 24 wervels en loopt van de nek tot aan uw stuitje. Daarbinnen bevindt zich een holle buis – het wervelkanaal – met het ruggenmerg. Dit is een bundel zenuwen die het onderste deel van de hersenen met de rest van uw lichaam met elkaar verbindt. Het ruggenmerg loopt tot aan de 2e lendenwervel. Vanaf dat niveau zijn het de uitlopers van de ruggenmergzenuwen die per lendenwervel links en rechts uittreden en naar de benen gaan. De vernauwing treedt meestal op ter hoogte van de lagere lendenwervels – de lumbale wervels – in de onderrug. Dit wordt spinaal kanaalstenose genoemd. Het kan ook zijn, dat de openingen waardoor de zenuwen de wervelkolom verlaten nauwer zijn geworden. Dan hebt u last van foraminale stenose.

Wat is de oorzaak van lumbale stenose?

Meestal is deze aandoening het gevolg van artrose en een door ouderdom inzakkende tussenwervelschijf. Dit is een normaal verschijnsel dat de wervelkolom gaat slijten naarmate u ouder wordt. Bij de één gaat dit wat harder dan bij de ander. Het lichaam probeert vervolgens deze beschadigingen te repareren door botweefsel aan te maken. Dit heeft als gevolg dat de tussenwervelschijven zich gaan verdikken. Deze botuitstulpingen maken het wervelkanaal nauwer, waardoor de zenuwen die naar de benen lopen op den duur in de knel komen. Deze botpunten kunnen ook de openingen aan beide zijde van de lendenwervels vernauwen waardoor de uittredende zenuw langzaam in de knel komt. Dat noemen we een foraminale stenose. Naast artrose kunnen ook ingezakte ruggenwervels als gevolg van osteoporose een rol spelen bij de ontwikkeling van deze aandoening. Bovendien kan een stenose aangeboren zijn. Dat wil zeggen dat er mensen zijn die van nature een te nauw wervelkanaal hebben.

Wat voel ik bij lumbale stenose?

Een stenose ontwikkelt zich heel geleidelijk. Als gevolg van de slijtage van de ruggengraat wordt de ruimte in het wervelkanaal steeds minder. Daardoor neemt de druk op de zenuwen die naar uw benen lopen toe. Als gevolg daarvan ontstaat er pijn laag in de rug. Ook kan er pijn en zwakte in één of beide benen optreden als u loopt of staat. De klachten nemen af wanneer u gaat hurken, bukken of zitten. Dit maakt uw wervelkanaal wijder, waardoor de druk op de zenuwen afneemt. Dit geeft verlichting. Daarom kunnen mensen met stenose vrijwel zonder klachten fietsen, omdat ze dan een voorover gebogen houding aannemen. Tijdens het staan en lopen wordt het wervelkanaal door compressie in inzakking nauwer en komen er dus meer klachten. Stenose heeft vooral invloed op de onderste ledematen. Dit kan leiden tot een tintelend en prikkelend gevoel in één of beide benen. Sommige patiënten klagen ook over kramp in de beenspieren en langzame reflexen.

Kan ik ook stenose in de nek hebben?

Bij het ouder worden, kan ook het halswervelkanaal vernauwen. U kunt dan pijn krijgen in uw nek, schouders of armen. Dit wordt cervicale stenose genoemd. Deze aandoening komt vooral voor bij oudere mensen die al met een nauw wervelkanaal geboren zijn. Een andere oorzaak kan het langdurig eenzijdig belasten van uw nek zijn.

Hoe wordt de diagnose lumbale stenose gesteld?

Wanneer de huisarts vermoed dat uw klachten worden veroorzaakt door lumbale stenose, zal hij u doorverwijzen naar een specialist. Een neurologisch onderzoek kan soms al een beknelling van de zenuwwortels aantonen. Bijvoorbeeld als u bij het optrekken van de benen pijn heeft of afwijkende reflexen vertoont. Met een MRI-scan van de onderrug kan deze vernauwing van het wervelkanaal in beeld worden gebracht.

Hoe wordt een lumbale stenose behandeld?

Indien de klachten niet ernstig zijn, zal gekozen worden om af te wachten. U kunt de stenose meestal zelf verlichten met de volgende oefeningen: naar voren buigen of op uw zij gaan liggen met opgetrokken benen. Als dit onvoldoende effect heeft, kan fysiotherapie, mensendieck of pijnstelling u verder helpen. Heel soms krijgen patiënten een injectie met epidurale steroïde. Er wordt gedacht dat dit de ontstekingen en zwellingen rond de zenuwen vermindert, zodat er meer ruimte ontstaat in het wervelkanaal. Er zijn echter meerdere injecties nodig om de pijn duurzaam te verlichten. Sommige patiënten hebben baat bij acupunctuur.
Als de klachten langer dan 3 maanden hinderlijk of ernstig aanwezig blijven, kunt u doorgestuurd worden naar een neuroloog of orthopeed. Langdurige beknelling van de zenuwen kan immers tot onherstelbare schade leiden. In sommige gevallen kan verdoving van de beknelde zenuw door een anesthesist de klachten (tijdelijk) verminderen. De specialist kan ook besluiten om tot een operatie over te gaan. Dat kan een interarcuaire kanaalverwijding of een laminectomie zijn.

Wat voor operatie wordt er uitgevoerd bij lumbale stenose?

Bij een vernauwing van het wervelkanaal wordt een interarcuaire kanaalverwijding uitgevoerd. Vroeger maakte de chirurg een snede in de lengte van de rug en schoof de rugspieren opzij, zodat hij de ruggenwervels kon bereiken. Vervolgens maakt hij ruimte door het uitstekende botweefsel aan de binnenzijde van de wervelbogen weg te halen. Is er niet genoeg ruimte vrijgemaakt voor het ruggenmerg en de zenuwen? Dan kan de chirurg beslissen om een laminectomie uit te voeren. Bij deze operatie wordt de hele wervelboog verwijderd. Tegenwoordig is de meest gangbare methode om de hele procedure vooral via een kijkoperatie te doen waar uiteraard veel voordelen aan zitten voor de patiënt; kleine wondjes, veel minder post operatieve pijn en minder kans op infecties.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen