Artrose bij vrouwen: hoe oestrogenen een rol spelen

Deze content is medisch beoordeeld door orthopedisch chirurg Drs. J.I. de Jong. Jan Ide is reeds 35 jaar orthopeed en werkt bij de OPC Kliniek.

Artrose is een veelvoorkomende aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. In Nederland heeft ongeveer 10% van de bevolking artrose. Vrouwen hebben meer kans op artrose dan mannen. Na de overgang is het risico op gewrichtsslijtage bij vrouwen zelfs twee keer zo groot. Mogelijke spelen dalende oestrogeenspiegels in het bloed een rol. In ieder geval hebben onderzoekers bewijs gevonden, dat dit vrouwelijk hormoon bijdraagt aan de gezondheid van de gewrichten.

Artrose door hormonen?

Artrose door hormonen? Wat is de rol van de menopauze bij het ontstaan van artrose?

Artrose komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Vooral na de menopauze neemt het aantal gevallen van slijtage aan het kraakbeen sterker toe bij vrouwen dan bij mannen. Onderzoekers proberen dit merkwaardig feit nog steeds te begrijpen. Men vermoedt dat oestrogeen invloed heeft op artrose bij vrouwen. Deze vrouwelijke geslachtshormonen kunnen zowel beschermende als schadelijke effecten hebben op het kraakbeen. In de vroege stadia van artrose kunnen oestrogenen helpen om het kraakbeen te beschermen tegen slijtage. Na de menopauze, wanneer de oestrogeenspiegels dalen, kunnen deze hormonen echter het kraakbeen aantasten en de ontwikkeling van artrose versnellen.

Wat gebeurt er tijdens de menopauze nu precies?

Tijdens haar leven maakt de vrouw twee grote lichamelijke veranderingen mee. De eerste is het op gang komen van de menstruele cyclus. De menopauze is de allerlaatste menstruatie, die meestal rond het 50e levensjaar plaatsvindt. Tijdens de overgang ontstaan allerlei pijntjes en andere lichamelijke klachten. Opvliegers, nachtelijk zweten en wisselende stemmingen zijn de drie meest kenmerkende overgangsverschijnselen. Veel vrouwen krijgen daarnaast ook last van slapeloosheid, spier- en gewrichtspijn, vaginale droogheid, hoofdpijn en vermoeidheid. Deze klachten zijn toe te schrijven aan de veranderingen die in het vrouwelijk lichaam plaatsvinden. De eierstokken produceren steeds minder oestrogeen, zodat het lichaam op zoek moet naar een nieuw hormonaal evenwicht. Dit gaat dus gepaard met uiteenlopende overgangsklachten.

Wat zijn de symptomen van gewrichtspijn tijdens de overgang?

Veel vrouwen krijgen tijdens de overgang te maken met gewrichtspijn en ochtendstijfheid. Een veelgehoorde klacht is pijn in de kleine gewrichten van de handen en vingers. Maar ook pijn in en rond de knie en heup zijn niet ongewoon. De tussenwervelschijven van de wervelkolom zijn eveneens extra gevoelig voor slijtage tijdens de overgang. Dit kan leiden tot artrose in de lage rug bij vrouwen.
Volgens deskundigen kunnen die hormonale schommelingen er verantwoordelijk voor zijn, dat vrouwen tijdens de overgang vatbaarder zijn voor gewrichtsklachten. Zoals gezegd, bestaat het vermoeden dat de dalende oestrogeenspiegel in het bloed de oorzaak is van al deze gewrichtsellende. Dit vrouwelijk geslachtshormoon heeft vele werkingen, maar een daarvan is een ontstekingsremmende werking op de gewrichten. Door de verminderde aanmaak van oestrogeen valt deze bescherming grotendeels weg. Chronische ontstekingen in gewrichten kunnen het kraakbeen beschadigen waardoor op den duur artrose ontstaat. Bovendien zorgen dalende oestrogeenniveaus ervoor dat de slijmvliezen van de gewrichten minder vochtig worden. Dit zou de afbraak van kraakbeencellen bevorderen.

Wat zeggen de onderzoeken over de rol van oestrogeen bij artrose?

In veel onderzoeken wordt het vermoeden uitgesproken dat een tekort aan oestrogeen een rol kan spelen bij het ontstaan van artrose. In 2009 publiceerden de onderzoekers Roman-Blas, Castañeda, Largo en Herrero-Beaumont een review naar eerdere studies over oestrogeen en artrose. Ze vonden genoeg bewijs dat dit vrouwelijk geslachtshormoon de gezondheid van de gewrichten ondersteunt. De exacte rol van oestrogeen bij kraakbeenslijtage kon echter niet bepaald worden. In een andere review van studies kwamen Neogi en Zhang tot dezelfde conclusie. Ze waren het er over eens, dat artrose het meest voorkomt bij vrouwen die de menopauze hebben doorgemaakt.

Kan Hormoonvervangende Therapie artrose na de menopauze voorkomen?

OestrogeenIs er een behandeling voor artrose bij vrouwen in de overgang? Onderzoekers hebben ook gekeken naar het effect van Hormoonvervangende Therapie (HRT) voor de behandeling van artrose. Dit bleek niet effectief te zijn.
In een studie uit 2016 van Xiao, Tian, Dai, Wang, Shao en Zhang werd gekeken naar het gebruik van oestrogeen bij de behandeling van de symptomen van artrose. Hoewel er enkele veelbelovende resultaten zijn gevonden, vinden de onderzoekers het noodzakelijk om verder onderzoek uit te voeren. Interessant is, dat recente studies suggereren dat synthetische hormoonvervangende therapie juist kan bijdragen aan de ontwikkeling van artrose. Canadese onderzoekers ontdekten dat vrouwen die vijf jaar of langer hormonen hadden gebruikt, tweemaal meer kans hadden op artrose. Hoe langer het gebruik, hoe groter het risico.

En wat moeten vrouwen met deze informatie?

In principe niets. Wetenschappers benadrukken dat ze alleen nog maar vermoeden dat een tekort aan oestrogeen het kraakbeen kwetsbaarder maakt voor de ontwikkeling van artrose. Ze zoeken nog naar het onomstotelijk bewijs en een effectieve behandeling. Het dalen van de hormonale spiegels in het bloed is echter een natuurlijk proces bij vrouwen tijdens de overgang. Daarom is preventie vanaf het 40e levensjaar van groot belang om de gewrichten zo gezond mogelijk te houden. Dat betekent het handhaven van een gezonde levensstijl, waarbij het aanhouden van een gezond lichaamsgewicht waarschijnlijk de beste stap is. Regelmatig sporten en gezonde voeding helpen ook om uw gewrichten te beschermen. Indien u last krijgt van gewrichtsklachten, dan kunt u proberen de ontstekingen te verminderen met natuurlijke ontstekingsremmers. Denk daar bij aan vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte bes-blad.

Artrose en geslachtshormonen bij mannen en vrouwen

Geslachtshormonen zijn er niet alleen om de geslachtsdrift bij mannen en vrouwen op te wekken. Ze zijn ook de aanjagers van tal van andere biologische processen die zich in uw lichaam afspelen. Het bewijs stapelt zich op, dat ze ook belangrijk zijn voor het behoud van gezonde gewrichten. Veel wetenschappelijke studies wijzen er op, dat bij dalende niveaus van oestrogeen en testosteron er een risico op artrose kan ontstaan. Hier kunt u daar meer over lezen.

Veelgestelde vragen over artrose bij vrouwen

Klopt het dan vrouwen vaker last hebben van artrose?

Dat is correct. Mogelijk houdt dit verband met een verminderde productie van oestrogeen tijdens en na de overgang. Eén van de functies van dit geslachtshormoon is een ontstekingsremmende werking op de gewrichten.

Kun je tijdens de overgang last krijgen van je gewrichten?

In deze levensfase krijgen vrouwen vaak last van gewrichtspijn en ochtendstijfheid. Vooral in de handen en vingers kunnen deze klachten optreden. Ook de knieën, heupen en tussenwervelschijven kunnen pijnlijk aan gaan voelen.

Ik ben in de overgang. Hoe kan artrose voorkomen?

Preventie speelt een grote rol. Streef naar een optimaal lichaamsgewicht en probeer gezonder te eten. Blijf ook in beweging. Doe dagelijks minimaal 30 minuten aan lichaamsbeweging om uw gewrichten gezond te houden.

Kan hormoonvervangende therapie artrose voorkomen?

HRT – Hormoonvervangende Therapie – blijkt niet zo succesvol te zijn in het voorkomen van artrose tijdens en na de overgang. Het toedienen van extra oestrogeen kan zelfs de kans op artrose vergroten.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen