DMARD’s: minder pijn en stijfheid door onderdrukken afweersysteem

Wat zijn de voor- en nadelen van klassieke en biologische reumaremmers?

Wanneer u gediagnosticeerd bent met reumatoïde artritis, artritis psoriatica, lupus of spondylitis, gebruikt u waarschijnlijk één van de geneesmiddelen uit de categorie DMARD’s. Hoewel deze aandoeningen niet genezen kunnen worden, kunt u dankzij deze ‘Disease-Modifying Anti Rheumatic Drug’ toch actief blijven, omdat deze reumaremmers de progressie van gewrichtsschade vertragen. DMARD’s vormen dan ook een belangrijk onderdeel van het behandelplan dat uw reumatoloog opstelt. Hoe werken deze reumaremmers nu precies, welke verschillende soorten zijn er en wat zijn de eventuele bijwerkingen?

Wat zijn DMARD’s?

‘Disease-Modifying Anti Rheumatic Drug’ betekent in het Nederlands ‘Ziekte-modificerende Anti-reumatische Geneesmiddelen’. Ze werken door de onderliggende ziekte te veranderen in plaats van de symptomen te bestrijden. DMARD’s zijn dus geen pijnstillers. Deze geneesmiddelen onderdrukken het immuunsysteem, waardoor de chronische ontstekingen afnemen. Daardoor wordt de schadelijke uitwerking van de ziekte op de gewrichten zoveel mogelijk vertraagd. Zonder DMARD’s zouden ontstekingen het gewrichtsweefsel langzaam vernietigen, waardoor het gewricht na verloop van jaren misvormd of onbruikbaar zou worden. Deze geneesmiddelen werken langzaam. DMARD’s worden daarom ook ‘Slowly-acting Antirheumatic Drugs’ (SAARD’s) genoemd. Pas twee tot drie maanden na de start van een behandeling kunt u gaan merken, dat de ontstekingen in de gewrichten afnemen. U hebt dan minder pijn, hebt minder last van zwellingen en de gewrichten voelen minder stijf aan. Daarom kan uw arts gedurende de eerste weken eveneens een ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID) of een Corticosteroïd voorschrijven als ‘noodverband’ tegen de pijn.

Hoe wordt reumatische artritis met DMARD’s behandeld?

Wanneer u voor de eerste keer wordt gediagnosticeerd met reumatische artritis, zal uw arts niet te lang wachten met een behandeling met DMARD’s. Hoe eerder u begint met deze reumaremmers, hoe minder de kans is dat de ontstekingen uw gewrichten kunnen beschadigen. Er zijn echter vele DMARD’s die allemaal weer anders werken. Daarom zal uw arts eerst een bloedonderzoek laten uitvoeren en röntgenfoto’s van de aangetaste gewrichten laten maken. Deze procedure wordt na drie maanden herhaald. Zo kan de arts zien of de ziekteactiviteit is afgenomen op basis van de door hem voorgeschreven DMARD of medicijnencombinatie. Ook kan hij controleren of er bijwerkingen zijn. Soms is het even zoeken naar de juiste reumaremmer of combinatie van medicijnen. Bij ongeveer 70 procent van de patiënten brengen DMARD’s de ziekteactiviteit tot rust. Bij wie het niet werkt, zal er zwaarder geschut ingezet moeten worden: biologische reumaremmers.

Welke soorten DMARD’s zijn er?

Binnen drie maanden nadat u de diagnose reumatoïde artritis heeft gekregen, zal uw arts starten met de behandeling met klassieke DMARD’s. Deze geneesmiddelen remmen het immuunsysteem, waardoor de ontstekingen in de gewrichten afnemen. Op het moment dat deze geneesmiddelen geen of nauwelijks effect hebben op de ziekteactiviteit, kan worden gekozen voor een biologische reumaremmer. Deze worden kortweg biologicals genoemd. Dit zijn biologische medicijnen die grotendeels uit dierlijke of menselijke eiwitten bestaan. Ze remmen ontspoorde afweereiwitten af die de slijmvliezen (synovia) – de binnenbekleding van de gewrichten – aanvallen en chronische ontstekingsprocessen in gang zetten én houden. Biologische ontstekingsremmers brengen de ontstekingen tot rust. Daardoor nemen pijn, zwelling en stijfheid af. Deze geneesmiddelen zijn erg duur: 15.000 euro per patiënt per jaar. Bovendien kan het gebruik van biologicals gepaard gaan met ernstige bijwerkingen. U komt alleen voor deze kostbare behandeling in aanmerking, als u eerst twee verschillende klassieke DMARD’s – eventueel in combinatie met prednison – zonder resultaat heeft gebruikt.

Welke klassieke DMARD’s zijn er?

Eén van de meest gebruikte DMARD is Methotrexaat. Dit geneesmiddel remt de ontstekingen door onderdrukking van het afweersysteem. Methotrexaat is relatief goedkoop en heeft na 6 tot 8 weken al effect. Om bijwerkingen te voorkomen, zal uw arts ook altijd foliumzuur voorschrijven. Het gebruik van dit middel kan onder andere leiden tot maag- of darmklachten en huiduitslag. Ook kan er een afwijking van de leverenzymen optreden. Aan de hand van regelmatige bloedonderzoeken zal uw arts dit in de gaten houden.

Sulfasalazine vermindert de klachten door het remmen van de ontstekingen. Dit geneesmiddel is minder krachtig dan Methotrexaat, zodat u pas na 8 tot 12 weken het effect gaat merken. Het voordeel is wel, dat u Sulfasalazine langdurig mag gebruiken. Mogelijke bijwerkingen zijn: misselijkheid, huiduitslag, stemmingswisselingen, koude rillingen en urine die oranjerood gekleurd kan zijn.
Goudverbindingen – zoals Aurothiomalaat en Auranofine – brengen de ziekteactiviteit tot rust. Deze medicijnen werken zeer langzaam. Pas na 3 tot 6 maanden beginnen pijn, zwelling en stijfheid af te nemen. Goud heeft als mogelijke bijwerkingen: haaruitval, huiduitslag, blaasjes in de mondholte en ontsteking van de dikke darm en vagina. Ook kan de aanmaak van bloedplaatjes en witte bloedcellen verstoord raken. U hebt dan een hoger risico op infecties, blauwe plekken en een bloedneus.

Malariamedicijn Hydroxycholoroquine blijkt ook een effectieve ontstekingsremmer te zijn bij reumatische artritis en andere reumatische klachten. Het effect is er pas na 3 tot 6 maanden. Dit middel mag langdurig gebruikt worden, maar kent wel als bijverschijnselen misselijkheid, overgeven en diarree.

Azathioprine remt ontstekingen door het onderdrukken van het afweersysteem. U moet dit middel wel minimaal 3 maanden gebruiken om iets van de werking te kunnen merken. Mogelijk kan het gebruik gepaard gaan met misselijkheid, diarree, koude rillingen en huiduitslag.
Leflunomide onderdrukt de lichaamsafweer en remt de ontstekingen. Ook dit is een traag werkende DMARD. Pas na 2 tot 3 maanden zullen pijn, stijfheid en zwelling gaan afnemen. Het gebruik kan gepaard gaan met maag- en darmklachten, geïrriteerde lever en minder witte bloedcellen.
Ciclosporine remt het afweersysteem af, zodat de ontstekingen in de gewrichten afnemen. Dat merkt u pas na 2 tot 3 maanden. U kunt onder andere te maken krijgen met een verminderde nierfunctie, hoge bloeddruk, hoofdpijn en maag- en darmklachten.

Welke biologische reumaremmers zijn er?

Op met moment dat klassieke reumaremmers bij u niet of onvoldoende werken, kan de arts besluiten om over te schakelen op duurdere biologische medicijnen. De reumatoloog kiest uit drie soorten het meest geschikte medicijn voor u. Het kan gaan om een TNF-alfaremmer. Bij mensen met reumatoïde artritis is het eiwit TNF overactief.
Ook kan de arts ook kiezen voor T- en B-cel remmers. Bij mensen met reumatoïde artritis zijn deze afweercellen overactief, waardoor ze ontstekingsprocessen in gang kunnen zetten. De laatste groep biologicals bestaat uit Interleukine-remmers. Interleukine is een eiwit dat bij patiënten met reumatoïde artritis teveel aanwezig is of te hard werkt. Dit zorgt voor ontstekingen.

Het gebruik van biologische ontstekingsremmers kan gepaard gaan met veel en soms ernstige bijwerkingen. Het gaat onder andere om maag- en darmklachten, leverafwijkingen, een gebrek aan witte bloedlichaampjes, vermoeidheid, duizeligheid, koorts, hoofdpijn en een grotere kans op infecties. Denk daarbij aan longontsteking, gordelroos, blaasontsteking en luchtweginfecties.

Deel dit bericht

Tweet

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.