Frozen shoulder: wat is het en hoe kom je er vanaf?

Deze content is medisch beoordeeld door orthopedisch chirurg Drs. J.I. de Jong. Jan Ide is reeds 35 jaar orthopeed en werkt bij de OPC Kliniek.

Bijna vijf procent van de Nederlanders krijgt last van een frozen shoulder. Dit veroorzaakt pijn, stijfheid en bewegingsverlies. Deze aandoening verloopt in de drie fases: opvriezen, bevroren en ontdooien. Dit hele ziekteproces kan tot wel drie jaar duren. Hoe kunt u de symptomen van een frozen shoulder zoveel mogelijk beperken?

frozen shoulder

Alles over een frozen shoulder

“Frozen shoulder” (capsulitis adhaesiva / adhesieve capsulitis) betekent letterlijk vertaald uit het Engels “bevroren schouder”. Dit slaat uiteraard niet op de temperatuur van de schouder, maar op de stijfheid van het schoudergewricht. Wie last heeft van deze aandoening, krijgt te maken met bewegingsverlies in de schouder. Dit kan aanvankelijk gepaard gaan met hevige pijnklachten, waardoor de arm niet of nauwelijks meer gebruikt kan worden om te heffen of te draaien. Dit overkomt twee tot vijf procent van de Nederlanders. Vooral vrouwen tussen de veertig en zeventig jaar kunnen last krijgen van deze aandoening.

Wat is een frozen shoulder?

Bij een frozen shoulder is er sprake van een steriele ontsteking (irritatie) van het schoudergewricht, vooral het schouderkapsel. Als gevolg daarvan gaat het kapsel om het gewricht krimpen en verdikken en gaat dus strak om de kop van de bovenarm zitten. Daardoor wordt de schouder stijf, zodat het niet meer alle bewegingen kan maken en dus ook minder goed gebruikt kan worden. Het verrichten van alledaagse activiteiten, zoals wassen, aankleden en koken, kunnen daardoor moeilijker of zelfs onmogelijk worden.Vooral het slapen wordt lastig vanwege de begeleidende nachtpijn in rust.
Deze aandoening is dus iets anders dan schouderartrose: bij artrose in de schouder is slijtage van het kraakbeen en een ontsteking in het gewricht ten gevolge daarvan de boosdoener.

Klik om te vergroten

Klik om te vergroten

Drie fases van een frozen shoulder

De aandoening ontwikkelt zich geleidelijk en doorloopt drie stadia. Het begint met de ‘bevriezingsfase’. Door de ontsteking ontstaat een vervelende pijn die continu in de schouder aanwezig is. Dit kan ’s nachts erger worden, vooral als er op de schouder wordt geslapen. De pijn neemt toe als arm wordt gebruikt, vooral bij plotselinge bewegingen. In deze fase – die soms maanden kan duren – neemt de beweeglijkheid van de schouder af.
In de ‘bevroren fase’ voelt de schouder stijf aan en zijn de bewegingsmogelijkheden beperkt. Het bewegen van het schoudergewricht doet nu wel minder pijn of soms zelfs helemaal pijnloos. Ook deze fase kan maanden aanhouden.
Het laatste stadium van het ziekteproces wordt de ‘ontdooifase’ genoemd. De stijfheid en pijn nemen af en de bewegingsmogelijkheden van het schoudergewricht nemen toe. De patiënt ervaart dat het verrichten van alledaagse bezigheden steeds gemakkelijker gaat. Uiteindelijk volgt volledig herstel.

Deze drie fasen kunnen in totaal twee tot drie jaar duren. Gelukkig kan soms het beloop van deze aandoening korter zijn.

Hoe herkent u een frozen shoulder?

Met een drietal eenvoudige bewegingen kunt u zelf vaststellen of u last heeft van een frozen shoulder. Kunt u uw handen boven het hoofd heffen? En met uw linkerhand over uw hoofd de rechterschouder aanraken? Kunt u op uw rug krabben? Als deze bewegingen niet of nauwelijks mogelijk zijn, dan is de kans groot dat u last heeft van de aandoening.

Wat is de oorzaak van een frozen shoulder?

Er wordt onderscheid gemaakt tussen een primaire en secundaire frozen shoulder. In het eerste geval kan er geen duidelijke oorzaak aangewezen worden. De klachten ontstaan spontaan. Een secundaire frozen shoulder is meestal het gevolg van een ongeluk of een operatie. Patiënten met diabetes mellitus, schildklieraandoeningen, de ziekte van Parkinson of hart- en vaatziekten hebben een verhoogd risico op een secundaire frozen shoulder. De klachten en het verloop zijn van beide soorten overigens vrijwel identiek.

Frozen shoulder andere schouder

Een frozen shoulder ontstaat schijnbaar spontaan. Het hoe en waarom blijft voor de medische wetenschap dan ook een groot vraagteken. Er zijn mensen die er gevoelig voor zijn. Weer anderen krijgen nooit in hun leven een frozen shoulder. Wel is het zo, dat als deze aandoening in één schouder optreedt, de kans groot is dat ook de andere schouder een keer aan de beurt komt.

Diagnose frozen shoulder

De arts zal tijdens een gesprek eerst vragen naar de aard van uw klachten. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek. Bij een frozen shoulder zal hij een duidelijke bewegingsbeperking van het schoudergewricht kunnen waarnemen. Om andere aandoeningen uit te sluiten, zal er een röntgenfoto van de schouder gemaakt worden.

Behandeling frozen shoulder

frozen shoulderEen frozen shoulder herstelt vanzelf in een periode van 10 maanden tot drie jaar. Het eerste advies dat uw arts zal geven, is om uw schouder en arm binnen de pijngrens te bewegen. Pijnbestrijding en fysiotherapie kunnen het herstel ondersteunen. Het bestrijden van de pijn gebeurt meestal met ontstekingsremmende medicijnen, injecties met corticosteroïden in het gewrichtskapsel en tabletten met corticosteroïden. In ernstige gevallen kan een tijdelijke zenuwblokkade een oplossing zijn. Er zijn patiënten die positieve resultaten melden bij het gebruik van vloeibare Groenlipmossel, Curcumine of Zwarte Bes-blad. Deze natuurlijke ontstekingsremmers hadden bij mensen met een frozen shoulder echter geen invloed op de pijn, maar de stijfheid van het schoudergewricht nam subjectief bezien wel waarneembaar af.

Pijnbestrijding staat in de ‘bevriezingsfase’ en ‘bevroren fase’ voorop. In de ‘ontdooifase’ bestaat de behandeling vooral uit het verminderen van de stijfheid van de schouder. Met behulp van een fysiotherapeut kan de beweeglijkheid van de schouder heel geleidelijk en vooral heel gedoseerd en voorzichtig uitgebreid worden.
Een fanatieke fysio kan de klachten zelfs doen toenemen.

Injecties bij frozen shoulder

Corticosteroïde-injecties geven zeer wisselend pijnverlichting en zullen over de tijd een aantal malen herhaald moeten worden. Bij sommige klinieken kunt u terecht voor een Hydrodilatatie Injectie. Er wordt een mix van vloeistoffen in de schouder geïnjecteerd die het verdikte en gekrompen kapsel laat uitzetten. Daarbij lossen de verklevingen op.

Alternatieve behandelingen frozen shoulder

Het herstel van een frozen shoulder kan tot drie jaar duren. Dat betekent dat u veel tijd kwijt bent om naar de fysiotherapeut te gaan en eventueel pijnstillers moet gebruiken. Daarom gaan veel mensen op zoek naar alternatieve behandelingen in de hoop dat die het herstel zullen versnellen. Bij een langdurige frozen shoulder kunt u eventueel één van deze alternatieve behandelingen eens proberen. Hoewel het wetenschappelijk bewijs volstrekt ontbreekt, proberen mensen het soms toch.
Shockwave: door middel van trillingen worden de ontstekingen in de schouder bestreden. Eigenlijk ongeschikt voor de frozen shoulder. Dry Needling: deze behandeling is gericht op het ontspannen van de schouderspieren. Daarvoor wordt een dun naaldje in de triggerpoint van een spier geprikt. Geïndiceerd bij forse verkalkingen in de pees, maar eigenlijk niet effectief bij een frozen shoulder.
Acupunctuur: bij deze behandeling worden dunne naaldjes in de schouder gezet. Daardoor wordt de aanmaak van pijnstillende stofjes gestimuleerd.

Is een operatie nodig bij een frozen shoulder?

Een chirurgische ingreep behoort niet tot de standaard behandeling van een frozen shoulder. Dit wordt pas overwogen als pijnbestrijding en fysiotherapie geen effect hebben. Tijdens een kijkoperatie wordt dan het kapsel aan de voorkant tot en met de onderkant losgeknipt. Daardoor ontstaat meer bewegingsruimte. Deze operatie kan alleen worden uitgevoerd wanneer de actieve ontsteking voorbij is en de frozen shoulder niet meer pijnlijk is. Er is een forse kans op recidief.

Tips en adviezen bij een frozen shoulder

  • Vermijd activiteiten die de pijn verergeren
  • Zorg dat uw andere arm niet overbelast raakt
  • Voorkom abrupte bewegingen met uw arm
  • Geen zware voorwerpen optillen
  • Til geen voorwerpen zijwaarts of boven schouderhoogte
  • Maak niet te lang dezelfde bewegingen achter de computer, in het huishouden, tijdens het koken of bij het klussen

Frozen shoulder en autorijden

Bij een frozen shoulder kunt u uw schouder niet goed bewegen. Dat kan beperkingen geven bij het autorijden. Het is soms beter om niet zelf achter het stuur te gaan zitten maar, dat oordeel is geheel aan u, de patiënt.

Oefeningen bij frozen shoulder

Dit zijn voorbeelden van oefeningen om het herstel van een frozen shoulder te ondersteunen. Voer alle oefeningen heel langzaam uit. Doe het vooral wat kalmer aan als u pijn begint te voelen.

Oefening 1:

Recht voor u uit kijken. Raak met uw rechterschouder het rechteroor aan. Zorg ervoor, dat uw linkschouder niet omhoog komt tijdens de oefening. Houdt deze positie 15 tot 30 seconden vast. Beweeg uw hoofd naar links, zonder dat uw linkerschouder omhoog komt. Houdt deze positie ook 15 tot 30 seconden vast. Herhaal deze oefening twee tot vier keer per kant.

Oefening 2:

Ga ontspannen zitten op een stoel met uw voeten uit elkaar op een rechte lijn met uw schouders. Duw uw schouders omhoog, naar achteren en vervolgens naar onderen. Herhaal deze oefening twee tot vier keer.

Oefening 3:

Voor deze oefening heeft u een stok nodig die 30 centimeter breder is dan uw schouder. U ligt ontspannen op uw rug en houdt de stok met beide handen vast met de palmen naar beneden. De handen moeten iets breder dan uw schouders om de stok geklemd zijn. Zonder de ellenbogen te buigen, beweegt u heel langzaam de armen over uw hoofd. Houdt deze positie 15 tot 30 seconden vast. Doe deze oefening twee tot vier keer.

Oefening 4:

Ook deze oefening doet u liggend op uw rug met een stok. Richt de handpalmen naar boven en buig de ellenbogen. Beweeg de stok langs uw lichaam naar de arm die pijnlijk aanvoelt. Houdt deze positie 15 tot 30 seconden vast. Herhaal deze beweging twee tot vier keer.

Oefening 5:

Ga staan in een comfortabele positie met uw armen langs uw lichaam. Knijp de schouderbladen naar elkaar toe, zonder dat ze naar boven gaan. Houdt dit 6 seconden vol. Herhaal deze beweging 8 tot 12 keer.

Oefeningen bij pijn en stijfheid bij een frozen shoulder

Vragen aan orthopeed Jan Ide de Jong

Jan Ide de JongHieronder een selectie van vragen over artrose in de knie die orthopeed Jan Ide de Jong heeft ontvangen én beantwoord. Staat uw vraag er niet bij en moet deze écht beantwoord worden door een arts?
Stel dan direct uw vraag aan orthopeed Jan Ide de Jong over de frozen shoulder een andere aandoening.

Natuurlijke ontstekingsremmers bij frozen shoulder

Sinds 3 maanden heb ik schouderklachten. Mijn huisarts heeft frozen shoulder vastgesteld. Toch heb ik voor woensdag a.s. een bezoek aan een orthopeed. Sinds vandaag verneem ik natuurlijke ontstekingsremmers, zoals vloeibare groenlipmossel en curcumine. Vanwege de pijn en stijfheid kom ik in aanmerking voor een injectie. Ik vraag mij nu af of een kuur met natuurlijke ontstekingsremmers niet eerst de voorkeur heeft. Met de orthopeed in ziekenhuis Rivierenland heb ik reeds een afspraak gemaakt. Ik hoop dat hij ook op de hoogte is van dit middel.
De kans is klein dat je orthopeed ervan gehoord heeft maar de bekendheid neemt wel toe. Voor frozen shoulder klachten vind ik genoemde natuurlijke ontstekingsremmers niet de eerste keus en zou ik ook de voorkeur aan een prik geven. Wellicht later tijdens de “ontdooi” fase van je frozen shoulder zou je verlichting van deze natuurlijke ontstekingsremmers kunnen ondervinden.

Sporten bij frozen shoulder

Ik heb een frozen shoulder en zit in de derde fase. Nu is mijn vraag als volgt. Mag ik gewoon sporten met deze schouder? Ik heb er geen pijn aan. Ik heb alleen minder bewegingsvrijheid en kan dus minder oefeningen doen. Wat mij opvalt, is dat de frozen shoulder achterblijft qua spierontwikkeling.
Je gaat er al erg goed mee om als ik het zo lees. Dus ja, je mag ermee sporten mits je jezelf aan je eigen regel houdt. Dat alles mag en kan mits het geen pijn doet. Het risico van sporten is natuurlijk dat je per ongeluk toch een keer de niet zichtbare grens overschrijdt, waardoor de klachten weer gaan opspelen. Uiteindelijk zal de schouder ‘ontdooien’ en dat zal niet geheel pijnloos gebeuren.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Meer artikelen lezen in ons kenniscentrum

Gratis boekje "Bewegen zonder pijn"

Download nu gratis het boekje ‘Bewegen zonder pijn’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen