Wat is het verband tussen artrose en osteoporose?

Hoewel artrose en osteoporose bijna hetzelfde klinken, zijn het toch twee aparte aandoeningen. Maar is er ook een verband tussen gewrichtsslijtage en botontkalking? Er zijn onderzoekers die wel degelijk een relatie zien. Maar een andere dan dat u misschien zou verwachten…

Iemand met een reumatische aandoening heeft meer kans op het ontwikkelen van osteoporose. Dat is inmiddels wel aangetoond. De meeste medici zien echter artrose en osteoporose als twee verschillende problemen. Alleen de risicofactoren zijn hetzelfde. En dat zijn leeftijd en geslacht. Sommige onderzoekers suggereren een omgekeerde relatie tussen beide aandoeningen. Mensen met artrose hebben minder kans om ook botontkalking te krijgen. Hoe zit dat nu precies?

Artrose en osteoporose

Artrose en osteoporose klinken bijna hetzelfde. Maar toch gaat het hier om twee totaal verschillende aandoeningen. Bij artrose ‘slijt’ het kraakbeen in de gewrichten af, totdat er uiteindelijk bot-op-bot contact ontstaat. Dat betekent dat de flexibele beschermlaag – het kraakbeen – op de beide gewrichtshelften volledig is verdwenen en dat de botten bij het bewegen over elkaar glijden. De orthopeed zal dan op enig moment een gewrichtsvervangende operatie voorstellen.
Osteoporose is een aandoening waarbij de kwaliteit van uw botten vermindert. Naarmate uw botten poreuzer en zwakker worden, neemt de kans op een botbreuk toe. Zelfs bij een onschuldige uitglijder kunnen de botten al breken.
Hoewel het hier dus om twee aparte aandoeningen gaat, zijn er risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van zowel artrose als osteoporose kunnen verhogen. Dat is om te beginnen het geslacht. Vrouwen krijgen vaker last van artrose dan mannen. De reden van dit verschijnsel wordt nog onderzocht. Mogelijk spelen afnemende oestrogeenspiegels tijdens de menopauze een rol. Dit vrouwelijk hormoon zou volgens diverse studies bijdragen aan de gezondheid van de gewrichten. Oestrogeen remt ook de afbraak van botweefsel, dus tijdens en na de overgang valt deze dubbele bescherming weg en neemt de kans op zowel artrose als botontkalking toe.

Omgekeerde relatie artrose en osteoporose

Al meer dan 30 jaar wordt een omgekeerde relatie tussen artrose en osteoporose waargenomen. Dat betekent dat bij gewrichtsslijtage de botten sterker blijven. Er is veel bewijs dat bij veroudering het botverlies bij artrose lager is. Alleen in de buurt van de aangetaste gewrichten neemt de botdichtheid af.
Desondanks blijft deze omgekeerde relatie tussen artrose en osteoporose een controversieel onderwerp, maar dat stimuleert uiteraard sommige wetenschappers tot het doen van meer onderzoek naar dit fenomeen. De afmetingen en verhoudingen van het menselijk lichaam verschillen opvallend tussen patiënten met artrose of osteoporose. Mensen die lijden aan gewrichtsslijtage hebben vaak een sterkere lichaamsbouw met bredere geometrische afmetingen van het skelet. Dit draagt bij aan een betere sterkte van de botten. Bovendien hebben mensen met bijvoorbeeld overgewicht meer last van artrose. En juist een laag lichaamsgewicht is een risicofactor voor osteoporose.
De mindere mate van botverlies kan verklaard worden door een lagere botturnover bij artrose. Dit is een continu proces dat de activiteiten van de bot-opbouwende osteoblasten en bot-afbrekende osteoclasten aanstuurt. Bij een verhoogde botturnover is er sprake van botafbraak, dus osteoporose. Bovendien wordt bij artrose-patiënten een verhoogd gehalte aan groeifactoren aangetroffen die nodig zijn voor botherstel.

Corticosteroïd-injectie bij artrose breekt botweefsel af

Misschien heeft uw arts ook wel eens een corticosteroïd-injectie in de door artrose aangetaste knie, heup of schouder gezet. Dit geeft voor enkele maanden verlichting van de pijn door ontstekingen in de gewrichten. Maar uit onderzoek blijkt, dat zo’n injectie – net als alle andere medicatie – ook bijwerkingen heeft. Uit een studie door de Universiteit van Boston blijkt, dat corticosteroïd de afbraak van kraakbeen- en botweefsel kan versnellen. De onderzoekers spreken zelfs over gewrichtsvernietiging door botverlies, botweefselsterfte, stressfacturen en toename van de afbraak van kraakbeenweefsel. Dit klinkt nogal somber, maar treedt uiteraard niet op bij incidentele injectietherapie voor een pijnlijke artrose. Er zijn daarnaast nog andere manieren om pijnlijke ontstekingen in uw gewrichten te bestrijden. NSAIDs met de bekende bijwerkingen of met de natuurlijke ontstekingsremmers als vloeibare groenlipmossel, curcumine en/of zwarte bes-blad. Hier zijn tot op heden nog geen vervelende bijwerkingen van gemeld.

Sterke link reumatoïde artritis en osteoporose

Patiënten met reumatoïde artritis hebben twee keer meer kans op osteoporose dan mensen zonder deze aandoening. Dat geldt ook als u last heeft van axiale spondyloartritis (de ziekte van Bechterew), lupus en SLE. Deze aandoeningen gaan gepaard met langdurige ontstekingen die op de duur ook de botten kunnen verzwakken. Dit wordt secondaire osteoporose genoemd, omdat de botafbraak het gevolg is van de ziekte of de behandeling. Een andere oorzaak is langdurig gebruik van corticosteroïden (prednison) die vaak als behandeling bij worden voorgeschreven bij reuma, bepaalde longziektes en huidafwijkingen. Bij een gemiddelde dosering van 16 mg per dag zou de botdichtheid jaarlijks met 1,5 procent afnemen, staat in een promotieonderzoek uit de VU te Amsterdam.

Meer informatie over osteoporose

Naast reumatische aandoeningen besteed Bewegen zonder Pijn ook veel aandacht aan osteoporose. Duik eens in ons archief om te lezen hoe u uw botten sterk kunt houden bij het ouder worden: hier kunt u verder lezen over osteoporose.

Deel dit bericht

Tweet

Download nu gratis het boekje ‘Osteoporose: alles over de stille bottenroof’ t.w.v. € 4,95.

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.