Artrose bij paarden: wat zijn de behandelopties?

Artrose bij paarden is een gewrichtsaandoening die moeilijk te behandelen is. Gelukkig zijn er diverse behandelingen die helpen om de symptomen – zoals ontstekingen, pijn, stijfheid – te bestrijden. Met zorgvuldig management kan een paard met artrose nog vele jaren comfortabel verder leven.

Artrose bij paarden is moeilijk te genezen. Wel zijn er diverse behandelingen die de symptomen kunnen bestrijden. Deze zijn gericht op het stoppen of afremmen van de ontstekingscyclus, het verlichten van de pijn, het verminderen van de stijfheid en het zoveel mogelijk ondersteunen van de vorming van nieuw kraakbeen. De juiste behandeling voor een individueel geval van artrose hangt af van de oorzaak en de ernst van het probleem.
Gelukkig is er een toenemend aantal behandelingsopties waaruit kan worden gekozen. Algemeen kan gezegd worden dat medicatie effectief is in het verminderen van de ontsteking die gepaard gaat met de zwelling en de pijn. Vanwege de lage kosten en gemakkelijke manier van toedienen is fenylbutazon (buut) lang de eerste behandeloptie geweest. Maar dit is niet de beste keus op lange termijn, omdat het de wand van het maag-darm kanaal kan beschadigen. Het wordt nog wel voorgeschreven bij kortdurende (2 weken) oplaaiende artrose-aanvallen. Daarnaast worden diverse andere non-steroidal anti inflammatory drugs (NSAIDs), zoals bijvoorbeeld metacam, voorgeschreven om de pijn te verlichten en de ontsteking te remmen. Deze zouden ook wat minder irriterend zijn voor het maag-darm kanaal.

Orale supplementen

Op dit moment zijn er een kleine 100 (!) verschillende orale supplementen op de markt die zijn samengesteld om de gewrichten van het paard te ondersteunen. Veel daarvan bevatten stoffen die van nature in een gewricht voorkomen: Glucosamine, Chondroïtinesulfaat en/of Hyaluronzuur. Van Glucosamine wordt gedacht dat het een rol speelt bij de aanmaak en reparatie van kraakbeen. Chondroïtinesulfaat draagt bij aan de elasticiteit van het kraakbeen. Hyaluronzuur draagt bij aan de smering van het gewricht en aan de aanmaak van structuren waaruit het gewrichtskraakbeen bestaat.
Naast de losse componenten komen er ook steeds meer samengestelde supplementen en preparaten op de markt. Het gebruik van natuurlijke ontstekingsremmers zoals Curcumine of Zwarte bes-blad is ook in sommige preparaten verwerkt, evenals diverse Omega-vetzuren en de Nieuw-Zeelandse Groenlipmossel.
Meer informatie over een vloeibare combinatie van deze ingrediënten bij paarden >>>

Supplementen vallen niet onder dezelfde wetgeving als medicatie en daardoor is het bewijs voor de werking ervan soms geheel of gedeeltelijk afwezig. Onderzoek bij mensen en paarden laat echter zien dat sommige supplementen wel degelijk een beschermende werking hebben tegen het ontstaan van artrose, en mogelijk ook de bestaande situatie kunnen verbeteren.

Injecties met corticosteroïden

Het gebruik van injecties met corticosteroïden rechtstreeks in de synoviaalvloeistof van gewrichten is al bekend sinds de jaren ’50. Deze behandelingsmethode heeft bewezen de ontsteking in een gewricht te stoppen. Deze injecties zijn relatief goedkoop, krachtig en werken zowel op de symptomen als op de aandoening. Dat betekent dat ze de pijn verlichten en de achteruitgang remmen. Deze injecties moeten echter wel herhaald worden (6-12 maanden), wat niet wil zeggen dat ze zo lang werken. Maar doordat de ontsteking uit het gewricht wordt gehaald, kan het paard weer werk verrichten en kunnen andere vormen van management worden toegepast. Injecties met corticosteroïden gecombineerd met hyaluronzuur worden vaak gebruikt in de strijd tegen artrose.

Injecties met hyaluronzuur

Hyaluronzuur is een natuurlijk bestanddeel van de synoviaalvloeistof en van het gewrichtskraakbeen. Het wordt sinds de jaren ’70 rechtsreeks geïnjecteerd in de artrotische gewrichten van paarden. Een intraveneuze variant is beschikbaar sinds de jaren ’80. Beide injecteerbare vormen hebben bij paarden een ontstekingsremmend effect en lijken het lichaam ook aan te zetten tot de produktie van meer hyaluronzuur, waardoor de synoviaalvloeistof visceuzer (stroperiger) wordt en de schok-absorberende werking in het gewricht toeneemt. De profylactische (voorkomende) werking van intraveneuze toediening van hyaluronzuur werd bestudeerd bij racepaarden, waarbij werd aangetoond dat na behandeling de eerste injectie met hyaluronzuur in het gewricht kon worden uitgesteld. Verder hadden deze paarden een betere snelheidsindex, een gemiddeld hoger aantal starts en verdienden zij meer geld dan paarden die met een placebo werden behandeld.

Injecties met polygesulfateerde glycosaminoglycanen (PSGAGs) en gerelateerde polysacchariden

injectie paard artroseMeervoudig (poly) gesulfateerde glycosaminoglycanen (PSGAGs) en gerelateerde polysacchariden komen net als hyaluronzuur van nature voor in de structuur van het gewrichtskraakbeen. PSGAGs worden zowel in het gewricht als in de spier geïnjecteerd. Ze hebben een ontstekingsremmend effect. Bovendien wordt er aangenomen dat ze de productie van synoviaalvloeistof stimuleren, verdere achteruitgang van het gewrichtskraakbeen voorkomen en reparatie van het kraakbeen stimuleren.

Behandeling met Interleukin-1 receptor antagonist eiwit (IRAP)

IRAP is een middel om ontstekingen te remmen in bijvoorbeeld gewrichten. Het is gebaseerd op een lichaamseigen eiwit waardoor het minder risico op bijwerkingen heeft en niet doping positief is. Het wordt vooral veel gebruikt om te injecteren in gewrichten en slijmbeurzen. Het interleukine-1 receptor antagonist eiwit (IRAP) blokkeert interleukine-1, een eiwit dat schade aan een gewricht kan versnellen. IRAP wordt ook van nature in het lichaam geproduceerd, maar onderzoekers hebben manieren gevonden de beschikbare hoeveelheden te ondersteunen. Bij de meest gebruikte IRAP behandeling wordt bloed afgenomen bij het paard met artrose en wordt de aanmaak van IRAP en andere positieve factoren uit de witte bloedcellen in het laboratorium gestimuleerd. Het deel van het bloed wat overblijft nadat de cellen eruit zijn gehaald – het serum – wordt nu autoloog geconditioneerd serum (ACS) genoemd en wordt geinjecteerd in de ontstoken gewrichten van hetzelfde paard. Deze behandeling is een beetje te vergelijken met de plaatjes rijk plasma (PRP) en/of stamcel behandeling bij peesblessures bij het paard. Bijwerkingen van de IRAP-methode zijn niet bekend. Nadeel is wel dat IRAP tot op heden een vrij kostbare behandeling is.

Extracorporale shock wave therapie (ESWT)

ESWT is een behandeling waarbij een band van energie rechtstreeks op de aangedane plek wordt gericht door middel van een schokgolf. Dit wordt gedaan met behulp van een soort luchtdrukpistool waarbij de energie wordt afgegeven aan het weefsel, vergelijkbaar met het gooien van een steen in het water. In een aantal gevallen waren sommige behandelde paarden significant minder kreupel en werd een afname van een aantal biomarkers van de ziekte waargenomen.

Chirurgie

In ernstige gevallen waarbij geen andere mogelijkheid is om de pijn te verlichten wordt soms door een chirurgische ingreep het gewricht dusdanig behandeld dat het vastgroeit (arthrodese). Hierbij wordt het overgebleven kraakbeen verwijderd zodat het gewricht een immobiele structuur wordt. Door zo de frictie weg te nemen, vermindert de pijn. Er zijn gevallen bekend waarbij het paard na deze behandeling weer bereden kon worden. Het gaat hier overigens wel om een niet frequent toegepaste behandeling.

Stal en ander management

Met zorgvuldig management kan zoals ook in andere gevallen het paard met artrose nog vele jaren comfortabel verder leven. Het beleid is erop gericht het dier zoveel mogelijk te laten bewegen, om de circulatie te stimuleren en de gewrichten soepel te houden, en om zo het risico op ontsteking te verminderen. De behoeften verschillen per paard, afhankelijk van de ernst van de artrose. Uw dierenarts kan u helpen voor uw paard het optimale regime te vinden. Er zijn echter een aantal algemene regels.

Blijf rijden als dat mogelijk is

Normaal gebruik van de gewrichten helpt de gewrichten gezond te houden, door het stimuleren van de synoviaalvloeistof-productie en het versterken van de spieren die de gewrichten ondersteunen. Uiteraard moet de hoeveelheid (licht) werk comfortabel blijven voor het paard en geen (extra) kreupelheid veroorzaken.

Optimaliseren weidegang

Rondlopen in de weide is ook beweging die stijfheid vermindert en waarbij het paard in z’n eigen tempo kan bewegen. Voor sommige paarden is dat ook nog het enige wat mogelijk is en echt werk is dan al snel teveel. Let daarbij bijvoorbeeld op de machtsverhoudingen binnen een kudde dieren als het paard met artrose daarin staat. Een paard dat laag in rangorde staat zal meer worden opgejaagd en dat kan voor een paard met artrose teveel worden. Het kan nodig zijn het paard te isoleren uit de kudde of samen te weiden met gelijksoortige paarden. Wanneer weidegang niet mogelijk is, zorg er dan voor dat het paard voldoende beweging krijgt, bijvoorbeeld aan de hand. Bedenk dat een paard een loopdier is!

Hoefmanagement en -beslag

goed hoefbeslag paard artroseKies, afhankelijk van het gebruiksdoel, beslag dat enige demping geeft, maar ook weer niet te zacht is. Vaak leidt veel aanpassing van hoefbeslag tot problemen op andere plaatsen. Zorg in ieder geval dat het paard gemakkelijk kan afwikkelen door het aanbrengen van een zogenaamde opzet, waarbij de teen iets omhoog wordt gezet. Wanneer het paard geen ijzers draagt, zorg er dan voor dat de hoeven regelmatig bekapt worden zodat ze niet te lang worden. Hierdoor kan immers ook de afwikkeling weer te moeizaam worden, waardoor extra krachten op de gewrichten komen te staan.

Bodemtype

goede bodem voor paard artroseDaarnaast is de keus van de bodem belangrijk. Een te harde bodem geeft te weinig demping en een te zachte bodem kan overmatig doorbuigen van de gewrichten in de hand werken. Een te zuigende bodem geeft ook weer extra tractie op de gewrichten, pezen en banden. Vermijd ruw en ongelijk terrein.

Let op het gewicht van uw paard en dat van uzelf

ruiter en paard te zwaarOok bij het paard gaat ieder pondje door het mondje. Dat moet allemaal gedragen worden. Een hoog gewicht vraagt meer van de gewrichten dan een laag gewicht. Let er daarom op dat de verhoudingen correct blijven en er evenwicht is in draagkracht ten opzichte van draaglast.

En tenslotte

Met de beschreven behandelings- en management stategieёn kunnen paarden met artrose een lang en bijna normaal leven leiden, natuurlijk afhankelijk van de ernst van de artrose. Belangrijk is het ontstaan ervan zoveel mogelijk te voorkomen en beperken. Wees ook altijd alert op het ontstaan van veranderingen in bewegingspatroon en alle vormen van zwelling, warmte en pijn, in het bijzonder tussen het tiende en twintigste levensjaar.

Gewrichtsproblemen bij paarden

Op een andere pagina kunt u meer lezen over andere problemen van het bewegingsapparaat bij paarden.

Deel dit bericht

Stuur door via e-mail Print pagina

Download nu gratis het boekje ’15 beweegtips voor paarden’ t.w.v. € 4,95.

Download gratis

Heeft u vragen? Wij helpen u graag.
Neem contact op.

Beoordeling van dit artikel:
Eugene Matthijssen

Geschreven door Eugène Mathijssen

Hoofdredacteur van Bewegen zonder Pijn. Gezondheidsjournalist en auteur van diverse gezondheidsboeken. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar alternatieve behandelingsmogelijkheden en andere natuurlijke kruiden en substanties met geneeskrachtige eigenschappen.
Neem contact op Eugène Mathijssen